رییس‌جمهور غنی در سفر اخیرش به ولایت بلخ، حرف‌های جدی و تازۀ زیادی گفته است. اما آن‌چه از همه مهم خوانده می‌شود، حرف‌های آقای غنی در مورد بسته‌بودن مرز پاکستان با افغانستان و جایگاه افغانستان در آسیای میانه است.
رییس‌جمهور با یک جمله چند پیام گفت: افغانستان دوباره عضو لاینفک آسیای مرکزی شده است و اگر دشمنان افغانستان راه‌های این کشور را مسدود می‌سازند، باید بدانند که ما مسیرهای مختلفی در اختیار داریم.
با این حرف دکتور غنی، نخست به پاکستان پیام داد که بسته‌کردن مرز با افغانستان تاثیر چندانی روی بازارهای کشور نداشته است و از طرفی هم افغانستان بخشی از آسیای میانه قلمداد می‌شود.
اما هنوز یک پرسش وجود دارد، چه فرقی دارد که عضو کدام حوزۀ منطقوی جهان باشیم؟ این حرف پیام سیاسی دارد یا اقتصادی و چه‌قدر صحبت رییس‌جهمور دقیق بوده آن هم در ولایت بلخ؟
آیا افغانستان از لحاظ جغرافیایی در آسیای مرکزی است یا خیر؟ نظر به تقسیم‌بندی کشورها در حوزه‌های جهانی، افغانستان عضو سه حوزه‌یی از آسیا می‌باشد. یک قسمت عمدۀ خاک افغانستان مربوط به آسیای میانه است که شماری از شهروندان افغانستان هم وابستگی تباری و قومی با مردم آسیای مرکزی دارند و در آسیای مرکزی هم تاثیرگذار است و هم تاثیرپذیر. از سوی دیگر، کشور ما بخشی از جنوب آسیا حساب می‌شود که قسمتی از جغرافیای کشور مربوط به این حوزه است و دادوستدهای فراوانی با کشورهای جنوب آسیا داریم، عضویت کشور در سازمان منطقوی جنوب آسیا یا سارک، دال بر این ادعا می‌باشد.
از سویی هم، افغانستان در هم‌جواری خاورمیانه قرار گرفته که پیوندهای عمیق مذهبی‌وفرهنگی با ایران دارد و از طرفی هم، از کشورهای حوزۀ خلیج متاثر است.
حالا با توجه به توضیح بالا، چرا رییس‌جمهور روی آسیای مرکزی تاکید کرده است. افغانستان با سه کشور آسیای میانه که کشورهای سرشار از انرژی می‌باشند مرز مشترک دارد و در سوی دیگر، همسایۀ جنوب آسیاست و کشورهای آسیای جنوبی که به‌شدت به انرژی ضرورت دارند و کشور ما به‌عنوان دروازۀ آسیای مرکزی مطرح است.
اگر بخواهند هر نوع انرژی را به جنوب آسیا انتقال بدهند، بدون شک باید از معبر افغانستان عبور کنند. رییس‌جمهور باور دارد با وصل‌‍شدن خط آهن کندز، بلخ و هرات، کشورهای چین و ایران از راه افغانستان به آسیای مرکزی وصل خواهند شد و بلخ دوباره به چهارراه قاره آسیا و آسیای مرکزی مبدل می‌شود.
پس معلوم می‌شود صحبت آقای غنی در مورد آسیای مرکزی بسیار حساب‌شده و دقیق است.
از سوی دیگر، سفر اخیر حنیف اتمر؛ مشاور شورای امنیت ملی به روسیه و حمایت‌‌های روسیه از طالبان و نشست اخیر که قرار است در مسکو برگزار شود، رییس‌جمهور را واداشته است تا به کشورهای آسیای مرکزی اهمیت بیشتری قایل شود.
روسیه که از مرزهای آسیای مرکزی همیشه نگرانی خویش را ابراز داشته است و رییس‌جهمور غنی هم با بیان این که افغانستان بخش لاینفک آسیای میانه است به روسیه پیام داده تا خیالش از طرف مرزهایش راحت شود که افغانستان مواظب مرزهایش با کشورهای سرشار از انرژی است.
اما از طرف دیگر، آیا امریکا با نزدیک‌شدن افغانستان با آسیای میانه خوش‌بین است یا خیر؟ از آن‌جا که ایالات متحده همیشه از عضویت افغانستان در سازمان شانگهای حمایت کرده، بعید به نظر می‌رسد که از نزدیک‌شدن افغانستان به آسیای میانه، نگرانی داشته باشد؛ چون هم‌پیمان استراتیژیک امریکا است و از طرفی، امریکا می‌تواند از طریق افغانستان به آسیای مرکزی جا باز کند.
در نهایت می‌شود گفت: سخن رییس‌جمهور بسیار سنجیده‌شده، دقیق و در جای مناسب گفته شده است. از یک طرف در نزدیکی افغانستان با آسیای میانه، حمایت روسیه را از آن خود می‌کند و از طرف دیگر، به پاکستان پیام می‌فرستد که افغانستان دیگر مانند گذشته‌ها درمانده نیست که همه چیزش به آن کشور وابسته باشد.
نویسنده: مصطفی مدثر
