ختم جنگ با قدرت بی52؟
هواپیماهای بی52 برای مردم افغانستان به نماد مبارزه با نیروهای واپسگرا و متحجر تروریستی تبدیل شدهاند. خاطره این غول نظامی به ۱۷ سال پیش مردم افغانستان برمیگردد که منجر به سقوط دولت طالبان شد. در این روزها بنابر تغییر استراتژی امریکا در قبال افغانستان ما شاهد حضور دوباره این هواپیماها در آسمان افغانستان هستیم. مطابق گزارش خبرگزاریها، حملههای این رزمندهها توانستهاند ضربات مهلک را بر نیروهای طالبان وارد کند و بسیاری از پایگاههای این نیروها را منهدم. تلفات ناشی از این حملات از لحاظ روحی و روانی برهر دو طرف درگیر تاثیر انکار ناپذیر دارد. از طرفی باعث تقویت روحیه دولت، مردم و ارتش افغانستان میشود و از طرفی باعث تضعیف روحیه نیروهای معارض با دولت و مردم.
تحقق وعده دونالد ترمپ در شدت یافتن عملیات جنگی علیه طالبان خوشبینیهای بسیار را در بین مردم و دولت به وجود آورده است. دولت افغانستان و حامیان خارجیاش ۱۷ سال صبر کردند تا بتوانند مشکلاتشان را با مخالفان مسلح از در صلح و مذاکره حل کنند اما متاسفانه این روند نه تنها نتیجه مثبتی به همراه نداشت بلکه باعث قدرت گرفتن گروههای مخالف نیز شد. تامین امنیت در افغاسنتان امروزه به مهمترین دغدغه دولت تبدیل شده است و دولت هم بدون پشتوانه خارجی هرگز نمیتواند به آن برسد؛ زیرا دولت افغانستان عملن در سه جبهه با مخالفان خودش دگیر است:
۱. نیروهای طالبان و داعش؛ ۲. نیروهای قدرتمند و معارض درون دولت؛ ۳. همسایگان (ایران و پاکستان)
گروههای معارض با افزایش حملات انتحاری و کشتار مردم بیگناه موجی از دهشت افگنی گسترده را در سراسر افغانستان به راه انداختهاند. این مسئله باعث شده است که نیروهای خارجی در درگیریها عملن نقش فعالتری را به عهده بگیرند. شکست داعش در عراق و سوریه و شایعه انتقال نیروهای بازمانده این گروه به افغانستان مشکل دیگری است که دولت افغانستان و حامیانش با آن روبرو هستند. تصور اینکه داعش بتواند اینبار از افغانستان سربرآورد، میتواند درد سرهای دولت، مردم افغانستان و حامیانش را افزایش دهد. از اینرو نیروهای حمایت قاطع نمیخواهند حادثههای آفریدة داعش در سوریه بار دیگر در افغانستان تکرار شود؛ چراکه، اگر این اتفاق بیفتد همة دستاوردهای نیروهای خارجی در مبارزه با تروریسم از بین میرود و افزایش ناامنی در افغانستان میتواند بسیاری از کشورهای منطقهیی و فرامنطقهیی را متاثر کند.
در پی این اتفاقات و رخدادهاست که موج جدید از حملات هوایی، بر مواضعی گروهای مخالف آغاز میشود. این امر باعث شده است که شرایط به نفع مردم و دولت افغانستان جهت مبارزه با طالبان و داعش مساعد شود. به نظر میرسد که این روند همچنان ادامه پیدا کند. این حملات در حالیاست که تعهدات نیروهای خارجی برای حمایت از دولت و مردم افغانستان به صورت کامل اجرا نشده است. افزایش مداخلات روزافزون پاکستان و ایران در امور داخلی افغانستان نیز از عوامل ناامنی در این سرزمین است که در این میان قضیه پاکستان شکل دیگری دارد؛ چون پاکستان هم یکی از متحدان استراتژیک امریکا در این منطقه است و هم روابط دیرینه این دو متحد در این اواخر تیره و تار شده است. بنابراین کدر شدن روابط پاکستان و امریکا میتواند فرصتی باشد برای افغانستان. البته اگر بتواند به نحو احسن از آن استفاده کند.
فشارهای سیاسی و اقتصادی دولت امریکا بر پاکستان نیز در روند مبارزه با تروریسم بسیار میتواند مثمر باشد – کاریکه باید ۱۷ سال پیش انجام میشد ـ بر همگان واضع است که اکمال نیروهای معارض با دولت افغانستان در پاکستان و ایران صورت میگیرد؛ از اینرو تحریم ایران و فشار بر پاکستان راههای است که میتواند تاثیر مثبتی در دور نگهداشتن این دو دولت از مداخله در امور افغانستان داشته باشد، به شرطی که این روند همچنان و با شدت ادامه پیدا کند.
روند گفتگوهای جاری میان افغانستان و پاکستان نیز میتواند مثبت باشد و مشکلات بین این دو کشور را برای همیشه حل کند. در این مورد زیاد هم نمیتوان خوشبین بود؛ چراکه، شرایط منطقه به گونهیی است که افغانستان نمیتواند به سادگی امریکا را برای هدف قرار دادن پایگاههای نیروهای معارض در خاک پاکستان مجاب کند. هرچند در گذشته گهگاهی حملات هواپیماهای بدون سرنشین در پاکستان انجام میشد اما آنچنان کارساز و دومدار نبود.
شکل مبارزه در شرایط حاضر نیاز به تبیین یک استراتژی جدید دارد که باید دولت امریکا و نیروهای همپیمان آنها در مشارکت با دولت و ارتش افغاسنتان آنرا تهیه و اجرا کنند. البته در این میان بر نقش دولت افغانستان باید تاکید بیشتری داشت که توانایی خود را با استفاده از شرایط پیشآمده افزایش دهد. از اینکه حکومت کنونی میراثدار دولت بیکفایت گذشته است باید کمی صبر کنیم تا نیرومندتر شود؛ زیرا دولت قبلی تمام فرصتهای که منجر به امنیت میشد را از دست داد.
همگان میدانند که جنگ افغانستان یک جنگ نیابتی است از طرف دولتهای منطقهیی و فرامنطقهیی. این جنگ تحمیلی که زندگی مردم بیدفاع این سرزمین را به جنهم تبدیل کرده است پایان نمییابد جز با بی۵۲.
عباسی افغان؛ روزنامهنگار