دولت بریتانیا در آستانۀ سقوط
بریگزیت یا خروج بریتانیا از اروپا، تبدیل به بلیهیی جدی برای بریتانیا شده است. حتی ترمپ هم در لندن، به این سرگردانی تاخت و از وزیر خارجه مستعفی حمایت کرد. بوریس جانسون که رهبر افراطی جریان خروج بود، همان شهردار جالب و محبوبیست که با خونی ترکی و رفتاری نامعمول، قرار بود صدر اعظم شود.
اختلافات درون حزبی اما وزیر داخله بیطرف را به این پست رساند. اما حالا دو وزیر مهم استعفا دادهاند و رهبر حزب مخالف تقاضای برگزاری انتخابات را کرده است. حزب حاکم هم در شرف فروپاشیست و از طرفی احتمال از دست دادن همه چیز هم اروپا هم امریکا هم آسیا وجود دارد. انگلیس در بدترین بحران سالهای پسین خود است. کشوری که لردهایش هنوز برای جهان بازی میکنند و بخش عمده آنها در افغانستان کار و باری دارند. اما به اندازهیی که آنها افغانستان را میشناسند در افغانستان مبهماند.
دو الگو براي خروج از اتحاديه اروپا برای انگلیس وجود دارد؛ يكي خروج نرم كه به بريتانيا اجازه ميدهد پيوندهاي خود با اتحاديه را طي مذاكراتي نسبتن طولاني حفظ كند و به نوعی تنها اسم خروج را به یدک بکشد. الگوی دوم خروج سخت و جدایی و استقلال کامل بریتانیا از اتحادیه اروپاست.
ترزا می طرفدار الگوی نخست و بوریس جانسون و دیوید دیویس طرفدار الگوی دوم بودند. طرحی که اخیرن خانم می برای خروج ارایه کرده به نوعی یک خروج نرم از اتحادیه اروپا محسوب شده و به دنبال این است که بریتانیا همچنان ارتباطاتش را با بازار داخلی این اتحادیه در زمینه تجارت اجناس حفظ کند و به نوعی در حوزه اتحادیه گمرکی و بازار واحد اروپایی باقی بماند.
بر اساس طرح ترزا می اما سه آزادی دیگر، یعنی سرمایه، نیروی کاری و ارائه خدمات، که (در کنار آزادی تجارت اجناس) اساس بازار داخلی اتحادیه اروپا را تشکیل میدهند، قرار است مشمول محدودیتها شوند. ترزا می که پس از کش و قوسهای فراوان توانست موافقت کابینه را نسبت به طرح خود جلب کند برای جلوگیری از دو دستگی مجدد در کابینه به صراحت تهدید کرد که اگر هر کدام از وزرا بخواهند با کلیات طرح نهایی مخالفت کنند برکنار خواهند شد.
بوریس جانسون؛ وزیر امور خارجه انگلیس و همچنین دیوید دیویس؛ وزیر برگزیت به عنوان مخالفان جدی، این طرح را مانعی برای تجارت آزاد انگلیس، نماد سازش با اتحادیه اروپا و قرار گرفتن بریتانیا در موضع ضعف در برابر این اتحادیه و به نوعی خیانت به رایدهندگان برگزیت و رویای خروج از اتحادیه اروپا میدانند.
از نظر جانسون اگر عضویت بریتانیا در بازار واحد و اتحاد گمرکی اتحادیه اروپا ادامه یابد، همهپرسی برگزیت بیمعنا و توسط مردم جهان به تمسخر کشیده خواهد شد. جانسون مخالف تسویه حساب مالی انگلیس با اتحادیه اروپاست و خواهان خروج کامل و یکباره از این اتحادیه است. در واقع جانسون با این استعفا نه تنها مخالفت جدی خود را با سیاست برگزیتی ترزا می علنیتر کرد؛ بل از همین حالا خود را به عنوان جانشین احتمالی دولت بحرانزده ترزا می معرفی کرده است.
به هر حال اگرچه به نظر میرسد که با خروج جانسون و دیویس به عنوان حامیان خروج سخت از اتحادیه اروپا کابینه ترزا می یکدست شده و کار وی برای ادامه مذاکرات و دستیابی به یک خروج آرام و نرم از اتحادیه اروپا راحتتر شده است اما از طرفی دیگر به دلیل اختلافات درون حزبی، مخالفت رقبای برون حزبی و فشارها و خواستههای اتحادیه اروپا در مذاکرات خروج، شرایط دشواری برای نخستوزیر بریتانیا و تداوم دولت وی رقم زده است. نباید این نکته را از نظر دور داشت که با شکاف بیشتر در کابینه خانم می اکنون دولت وی در آستانه بحرانی قرار دارد که ممکن است منجر به سقوط کابینه وی شود.
فرید اسلمی/ راه مدنیت