پنجمین نشست ویانا زیر عنوان «فرایند ویانا برای افغانستان دموکراتیک» روز چهارشنبه برابر با ۱حوت/ ۲۰ فبروری، در شهر ویانا پایتخت اتریش پایان یافت.
در فرایند ویانا که به ابتکار جبههٔ مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود؛ برگزار شد، یاسین ضیا؛ رهبر جبهه آزادی افغانستان نیز شرکت کرده بود.
در این نشست شماری از چهره‌ها و کنشگران سرشناس سیاسی، فعالان حقوق زن و جامعه مدنی نیز اشتراک داشتند.
هدف از این نشست، ترسیم نقشه راه برای آیندهٔ افغانستان عنوان شده است.
برگزارکنندگان این نشست به این باورند که چنین نشستی بر تقویت همکاری میان نیروهای سیاسی مخالف طالبان و ایجاد جبهه‌ای واحد برای حمایت از آینده‌ای صلح‌آمیز و دموکراتیک در افغانستان موثر خواهد بود.
به باور آنان «فرایند ویانا برای افغانستان دموکراتیک» ایتلافی از گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی است که با هدف دستیابی به صلح، عدالت و آزادی در این کشور تشکیل شده است. این ایتلاف تلاش می‌کند راهکاری سیاسی برای عبور از بحران کنونی افغانستان ارائه دهد.
پنجمین نشست ویانا در حالی برگزار می‌شود که گزارش‌هایی از اختلاف شدید میان رهبران طالبان وجود دارد و اخیرا برخی از رهبران جهادی افغانستان نیز در ترکیه با مقام‌های نظامی و سیاسی ایرانی دیدارهایی داشته‌اند.
احمد مبلغ موسوی؛ تحلیلگر مسایل منطقه‌ای در آلمان، اقدام‌های اخیر ملاهبت‌الله؛ رهبر معنوی طالبان را نوعی کودتا علیه مخالفان درونی‌اش قلمداد کرده می‌گوید که سفر طولانی سراج‌الدین حقانی به خارج از افغانستان، بیانگر این است که تحولات در داخل کشور نیز در حال شتاب و شدت گرفتن است.
به باور مبلغ، امریکای دوران ترامپ می‌خواهد ضمایم پنهان توافق دوحه را عملیاتی کند و طالبان را در برابر آن پاسخگو سازد. یکی از احتمال‌های قوی این است که تغییراتی در ساختار حاکمیت افغانستان توسط امریکایی‌ها ایجاد و قدرت از کنترول انحصاری طالبان خارج خواهد شد.
به گفته وی، تحولات درونی و بیرونی افغانستان در واقع تکمیل‌کنندهٔ این پازل است که بخش معتدل‌تر طالبان بتوانند با مخالفان این گروه در بیرون از افغانستان به توافقی در یک دیدگاه مشترک برسند که آینده سرنوشت سیاسی کشور در آن رقم بخورد.
مبلغ باور دارد که روند ویانا حمایت برخی از کشورهای اروپایی را با خود دارد، به‌طور قطع می‌تواند زمینه‌ساز بخشی مهم از تحولات سیاسی آتی در افغانستان باشد.
او نشست ویانا را با توجه به ترکیب و شرایط موجود، مهم و موثر می‌داند و می‌گوید که «جبههٔ مقاومت» و «جبههٔ آزادی» تنها جریان‌های نظامی سیاسی هستند که تا کنون علیه طالبان فعال بوده‌اند و این نشست می‌تواند چنین نیروها را انسجام بیشتری دهد.
مبلغ می‌افزاید به‌رغم اینکه ادارهٔ فعلی امریکا به رهبری رییس‌جمهور ترامپ، اعلام کرد که کمک‌های امریکا به افغانستان برای سه‌ماه تعلیق شده، اما کمک‌های پولی امریکا به طالبان همچنان ادامه دارد و اخیرا ارزش افغانستان در برابر ارزهای خارجی نیز به ثبات قبلی‌اش رسیده است.
به عقیده وی، ترامپ بارها از بیان موضع و حتا پاسخ به سوالات خبرنگاران اهل افغانستان طفره رفته است، این علایم ابهام‌های زیادی را در قبال سیاست اداره ترامپ در مورد کشور افزایش داده است.
او می‌افزاید که معلوم نیست ترامپ با طالبان جدی رفتار خواهد کرد یا رفتارش دست‌خوش تحول خواهد شد.
ترامپ پیشتر گفته بود که امریکا تسلیحات به‌جا مانده در افغانستان را که اکنون در اختیار طالبان است، پس خواهد گرفت و میدان هوایی بگرام نیز باید دوباره در اختیار امریکایی‌ها قرار گیرد.
به قول مبلغ، در نهایت نوع تعامل امریکا و دیدگاه آن در مورد افغانستان تفاوت پیدا خواهد کرد و در نتیجهٔ این نشست‌ها و موضع‌گیری‌های سیاسی است که زمینه‌ها برای تحولات بعدی را به میان آورد.
به گفته مبلغ، گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که شبیه نشست بن سال 2001، نشست دیگری نیز برگزار خواهد شد که بخش میانه‌رو طالبان با مخالفان سیاسی و نظامی آنان، روی آینده مشترک افغانستان باید به تفاهم برسند.
نشست ویانا در حالی با حضور گسترده چهره‌های سیاسی نسبتا جوان افغانستان برگزار شد که به گفته برخی آگاهان امور، مشکل اصلی در افغانستان تنها وجود انحصار قدرت توسط یک گروه تندرو نیست، بل وجود تفکر طالبانی در میان توده‌ها و همین طور ناامیدی گسترده مردم از سیاسیونی است که طی بیست سال جمهوریت، عملکرد درستی نداشته‌اند.
