رییسجمهور و سه نکتۀ اساسی در مونیخ
رییسجمهور غنی که در پنجاهوسومین کنفرانس امنیتی مونیخ اشتراک کرده بود، شامگاه روز شنبه در آن نشست به ایراد سخن پرداخت. رییسجمهور غنی گفت که هم اکنون افغانستان با 20 گروه تروریستی در جنگ است و این جنگ، جنگ داخلی نیست، بل جنگی برای امنیت منطقه و جهان است و جنگ علیه تروریزم در افغانستان جنگ اعلامناشده میان دو کشور است.
منظور از دو کشور افغانستان و پاکستان میباشد. طوری که وی بارها این عبارت را تکرار کرده است. رییسجمهور غنی از جهان خواست که افغانستان را در این مبارزه تا شکست کامل تروریزم یاری رساند. وی اذعان داشت که افغانستان در خط مقدم مبارزه با تروریزم قرار دارد و این جنگ مبارزه طولانی میطلبد.
رییسجمهور کشور، مبارزه با تروریزم را نیازمند همگرایی منطقهیی و جهانی خوانده گفت که حملۀ سند نشان داد که تروریزم مرز نمیشناسد. او بر منزوی کردن حامیان تروریزم تاکید کرده گفت که جامعه جهانی باید کشورهایی را که از تروریزم حمایت میکنند منزوی سازد. در صحبتهای رییسجمهور در نشست امنیتی مونیخ سه مورد از اهمیت ویژهیی برخوردار است:
افغانستان در خط نخست مبارزه با تروریزم
این واقعیت مسلم است که مردم افغانستان بیش از دو دهه است که در خط مقدم مبارزه با تروریزم قرار دارند و در برابر این پدیده منفور عصر قربانی میدهند. از آغاز تکوین طالبان در پاکستان تا امروز مردم افغانستان پیوسته قربانی دادهاند، درحالی که حاکمیت تام طالبان به معنای مخدوش ساختن امنیت تمام جهان بود و میتوانست امنیت تمام کشورهای منطقه را در خطر کامل قرار دهد. طالبان در گوشه گوشه افغانستان نیز مرتکب جنایتهای هولناک جنگی شدند.
«اور» فرمان حملۀ نامحدودی بود که با صدور آن از جانب ملا عمر تمام هستوبود یک منطقه باید نابود میشدند به شمول درختان، باغها و کشتزارها. فرمان اور چندین بار در مناطق مرکزی کشور نسلکشیهای هولناکی در پی آورد و بارها شامل حال ساکنان ولایتهای شمالی کشور نیز شد. این فرمان در مناطق شمالی کابل و بخشهایی از پروان سبب جنایتهایی شد که در تاریخ نظیر ندارد. تطبیق سیاست زمین سوخته بخشی از فرمان اور بود. تاکستانهای شمالی در فرمان اور نابود شدند و مجسمههای بودا نیز برای همیشه توسط فرمان ملا عمر منهدم شدند.
امروز نیز مردم و نیروی امنیتی افغانستان بیش از 15 سال است که در برابر هیولای تروریزم قربانی میدهند.
جنگ منطقهیی و دفاع از امنیت جهانی
اما در آن زمان (زمان حاکمیت طالبان) هیچ کس صدای فریاد مردم ستمدیده افغانستان را نشنیدند تا اینکه در یازدهم سپامبر2001 چهره سیاه تروریزم با انهدام آسمانخراشهای دوقلو در نیویارک به همه هویدا شد و آن وقت قدرتهای جهانی دریافتند که مردم افغانستان با چه پدیدۀ وحشتاکی در مبارزه قرار دارند.
درست بهخاطر داریم که در تمام دوره امارت طالبان در افغانستان، سپاه پاسداران ایران در مرز در حالت آمادهباش بود و سراسر مرز میان افغانستان و ایران را خندق زده بودند. در مرزهای شمالی افغانستان نیز اکثر کشورهای آسیای میانه همیشه از این جهت ابراز نگرانی داشتند.
حالا امروز نیز به قول رییسجمهور هنوز مردم افغانستان در این خط نخست برای امنیت جهانی میجنگند. خوب است که جهان نام کمک به افغانستان را به کمک به امنیت جهانی عوض کند و نیروی دفاعی افغانستان را که در واقع نیروهای دفاعی بیعنایت از امنیت جهانی هستند؛ صادقانه کمک نمایند.
جنگ اعلامناشده میان دو کشور
آگاهان به این باورند که طالبان و گروههای تروریستی به شکل بیدریغ از حمایت مالی و نظامی پاکستان برخوردارند و پناهگاههای امنی در خاک پاکستان برای سازماندهی و برنامهریزی برای اخلال امنیت منطقه و بهخصوص افغانستان دارند.
رییسجمهور افغانستان در ابتدای کار تلاش کرد لااقل راهی برای اطمینان خاطر پاکستان باز کند و از این طریق بتواند راه حلی برای مشکلهای امنیتی منطقه و کشور بیابد، اما همۀ آن تلاشها نه تنها نتیجهیی در پی نداشت، که همچنان دست کم تا کنون برآیند معکوس داشته است. تلاشهای حکومت وحدت ملی تا مرز امضای توافقنامه اطلاعات امنیتی میان دو کشورهم پیش رفت، اما در پی انتقادهای گسترده مشخص نشد که بالاخره سرنوشت تفاهمنامه امنیتی چه شد؟
در اقدام دیگری کابل تلاش کرد روابطاش را حتا در بهای سرد ساختن روابط دیرینه و صادقانه افغانستان با هند با اسلامآباد نزدیکتر و گرمتر از سابق تعریف کند، اما باز هم این تلاشها جایی را نگرفتند.
پس از بررسی و به آزمایش گرفتن همه گزینهها، کابل به این نتیجه رسید که اسلامآباد علیه کابل در جنگ اعلامنشده قرار دارد و این جنگ را تا حد امکان ادامه خواهد داد. پس از آن بود که در روابط افغانستان با پاکستان تجدید نظر صورت گرفت و رابطه میان افغانستان و هند از سر گرفته شد. دهلی نو که از ناامیدی کامل کابل در برابر اسلامآباد مطیمن شده بود این بار نقش فعالتری در پیش گرفت. واقعیت نیز این است که مردم افغانستان نیز نمیخواهند که رابطه تاریخی افغانستان و هند قربانی رابطه غیرمطمین با پاکستان گردد. از این تغییر مردم نیز استقبال کردند.
حالا هم واقعیت همین است که رییسجمهور گفته. علاوه بر اینکه نظرات در خارج بهخصوص در امریکا در برابر پاکستان تغییر کرده، یعنی حالا برخی از نهادها و افراد موثر در غرب پذیرفتهاند که پاکستان از تروریزم حمایت میکند، رییسجمهور غنی در فرصتهای مناسب این مساله را به رخ پاکستان میکشد و بر موقفاش اصرار میورزد، اگر تاثیری جدی در پی نداشته باشد، دست کم افکار عمومی در جهان متوجه ریشه تروریزم در منطقه خواهد شد.
سید امین بهراد؛ تحلیلگر امور سیاسی