نگرانی واشنگتن از فروپاشی اردوی ملی؛ چه چیزی سلامت این نیروها را تضمین می‌کند؟
«شکاف عمیق مردم و دولت، زمینه فروپاشی را فراهم خواهد کرد»
در پیوند به اظهارات اخیر جنرال فرانک مکنزی؛ فرمانده نیروهای امریکایی مبنی بر احتمال فروپاشی ارتش افغانستان پس از خروج نیروهای امریکایی، شماری از آگاهان نظامی، این اظهارات را از یک‌سو تناقض‌گویی مقام‌های نظامی واشنگتن می‌دانند و از سوی دیگر، ابراز نگرانی می‌کنند که شکاف عمیق مردم و دولت، زمینه فروپاشی نیروهای ارتش را فراهم خواهد کرد.
جنرال مکنزی به تازگی که در کنگره امریکا سخنرانی می‌کرد، افزوده است: ارتش افغانستان پس از خروج کامل نیروهای امریکایی نیازمند همکاری و حمایت خواهد بود، در غیر این صورت، مسلما این نیروها متلاشی خواهد شد.
به گفتۀ فرمانده نیروهای امریکایی، با خروج نظامیان امریکایی از این کشور (افغانستان) نگرانی‌ها در مورد توانایی افغان‌ها برای دفاع از خود و نیز توانایی این کشور در حفظ و پرواز هواپیماها بدون کمک مالی امریکا وجود دارد.
هم‌زمان با این اظهارات، گزارش‌هایی وجود دارد که ایالات متحده برای مصونیت خروج نیروهای خود از افغانستان، هواپیماهای بمب‌افگن را در منطقه اعزام کرده است.
جان کربی؛ سخنگوی وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) تایید کرده که دو هواپیمای بمب‌افگن بی۵۲ برای تامین امنیت خروج سربازان امریکایی به منطقه فرستاده شده تا در صورت ایجاد تهدید از سوی طالبان، وارد عمل شوند.
طبق اظهارات سخنگوی پنتاگون، شش جنگنده بی۵۲ و یک بخش زمینی نیروهای ویژه امریکا برای حفظ امنیت روند خروج به منطقه اعزام خواهند شد.
در همین حال، فواد امان؛ معاون سخنگوی وزارت دفاع در صحبت با روزنامه راه مدنیت می‌گوید که هم‌اکنون نیروهای اردوی ملی از هر لحاظ در یک موقعیت بهتری قرار دارند؛ این نیروها خصوصا در دو سال اخیر ثابت کردند که ظرفیت دفاع مستقلانه را کسب کرده‌اند.
سخنگوی وزارت دفاع تاکید کرد که در دو سال اخیر، نیروهای خارجی در میدان‌های جنگ، نیروهای امنیتی افغان را همراهی نکردند، نیروهای امنیتی افغان خود عملیات را اجرا می‌کردند.
او با بیان این‌که قدرت و قوت نیروهای اردوی ملی پایدار باقی خواهد ماند، گفت که جای نگرانی پس از خروج نیروهای امریکایی نیست و این نیروها حمایت‌های تخنیکی و سیاسی جامعه جهانی را به همراه دارند.
طبق آمارهای رسمی، هم‌اکنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر در چارچوب اردوی ملی ایفای وظیفه می‌کنند و این نیروها نیز در پنج قول اردو مستقر هستند.
با این حال، پرسشی خلق می‌شود که در شرایط حساس سیاسی و امنیتی، شرایطی‌که نیروهای امنیتی خارج و جغرافیای جنگ در افغانستان توسعه یافته، این گونه اظهارات چه تاثیری بر نیروهای امنیتی افغان می‌گذارد؟
شماری از آگاهان نظامی، اظهارات جنرالان امریکایی و ناتو را در مورد وضعیت امنیتی افغانستان، تناقض‌گویی دانسته و پاسخ می‌دهند که این گونه اظهارات و تناقض‌گویی‌ها هم‌زمان با خروج نیروهای امریکایی، روحیه نیروهای امنیتی افغان را تضعیف می‌کند.
جاوید کوهستانی؛ آگاه نظامی به روزنامه راه مدنیت گفت: «امریکایی‌ها مدعی بودند که نیروهای امنیتی افغان ظرفیت دفاع مستقلانه، اجرای عملیات و توانایی حفظ امنیت را دارند و می‌توانند با چالش‌های امنیتی مقابله کنند، ولی اظهارات اخیر فرمانده سنتکام چیزی غیر از این است؛ به این معنا، هیچ‌گونه واقعیتی در صحبت‌های آن‌ها (جنرالان امریکایی) وجود ندارد.»
به گفتۀ آقای کوهستانی، هرازگاهی دولت افغانستان هم ادعا می‌کند که نیازی به حضور نیروهای خارجی در کشور دیده نمی‌شود و بنابراین، باید در برابر چنین اظهاراتی‌که مرال نیروهای امنیتی افغان را تضعیف می‌کند، پاسخ‌گویی وجود داشته باشد.
او در ادامه همچنان افزود:«در صورتی‌که یک نظام پاسخ‌گو در افغانستان وجود می‌داشت، نیروهای امنیتی توانایی دفاع از وضعیت را داشتند/دارند و این ظرفیت وجود دارد.»
این آگاه نظامی، با اشاره بر تاثیر نارضایتی مردم از دولت، گفت که اوج نارضایتی مردم از ساختار نظام‌که نزدیک‌ترین همکار نظام بود، همکاری نمی‌کند و مردم ساختار موجود را به عنوان «جمهوریت چهارنفره» می‌شناسند؛ چنین وضعیتی‌که مردم نسبت به نظام فاصله بسیار دارند، چگونگی نیروهای امنیتی کشور را به چالش مواجه می‌سازد.«چون وضعیت چندجانبه است، تنها طالبان نیستند، موج نارضایتی موجب نارضایتی در میان نیروهای امنیتی هم شده می‌تواند.»
کوهستانی با بیان این مطلب، خاطرنشان کرد که بلند رفتن میزان نارضایتی مردم از ساختار حکومت، چالش بزرگ در برابر نیروهای امنیتی است و این چالش نباید ساختار نیروهای امنیتی را مجددا متلاشی، شکسته یا از بین ببرد؛ بر این اساس، به یک هم‌سویی و همکاری همه‌جانبه تمام گروه‌هایی‌که علیه هراس‌افگنان قرار دارند، ضرورت پنداشته می‌شود.
جاوید کوهستانی همچنان با تاکید بر این‌که سیاست‌های موجود در کشور تغییر کند، افزود: در حالی‌که متحدان دیگر همکار امنیتی نیست، تجهیزات‌شان را بیرون می‌کنند، جنرالان امریکایی نباید با صحبت‌های غیرمسوولانه باعث تضعیف روحیه نیروهای امنیتی افغان شوند.«وظیفه وزارت خارجه و شورای امنیت ملی حکومت افغانستان است که عکس‌العمل نشان دهند.»
او به صراحت بیان کرد که بقای نیروهای امنیتی در گرو همکاری مردم با دولت است و در صورت همکاری مردم، این نیروها حفظ شده می‌تواند. کوهستانی در ادامه ابراز نگرانی کرد که اگر نگاه قومی به ساختار قدرت ادامه یابد، شکی نخواهد بود که نیروهای امنیتی متلاشی شوند.
استفاده ابزاری از اردوی ملی
استفاده سیاسی و ابزاری از اردوی ملی یکی از مهم‌ترین مسایل زبانزد این روزهاست. آگاهان براین باورند که استفاده سیاسی و شخصی از نیروهای امنیتی برای سرکوب اپوزیسیون نظام خطرناک قلمداد می‌شود.
به گفتۀ جاوید کوهستانی، چگونگی لشکرکشی حکومت به ولسوالی بهسود میدان وردک، برخورد نیروهای امنیتی با برخی از اعضای مجلس نمایندگان (مهدی راسخ) رفتار ناپسند این نیروها در مرکز بامیان از جمله مواردی‌اند که نفرت مردم را نسبت به نظام بلند برده و زمینه را برای متلاشی فراهم می‌سازد.
آقای کوهستانی در حالی به این موضوع اشاره می‌کند که سه روز پیش، نیروهای اردوی ملی، مهدی راسخ نماینده مردم میدان وردک در مجلس نمایندگان را بازداشت کرده بود. هرچند وزارت دفاع دلیل بازداشت این عضو مجلس نمایندگان را رسما بیان نکرده اما مهدی راسخ گفته بود که او به دستور یاسین ضیا لوی‌درستیز وزارت دفاع بازداشت شده بود.
جاوید کوهستانی همچنان در بخشی از سخنانش تاکید ورزید که در موجودیت نارضایتی فراگیر مردم از دولت، برخوردهای قومی و فساد گسترده در کشور، شماری از افراد در نظام خودشان را ارباب مردم فکر می‌کنند و در چنین حالتی، جایگاه و مشروعیت حداقلی حکومت از دست می‌رود. بنابراین، نیروهای امنیتی هم مربوط دولت می‌شود و اهمیت خود را در بین مردم نیز از دست خواهند داد.
سیدمهدی حسینی
