آیا حقوق انسانی در مجلس ایران به لجن کشیده خواهد شد؟
صحنۀ اول؛ ماه ثور، بر جادهیی در دل زمین خشک یزد
در سمت چپ قاب تصویر، موتر سفیدی است که آتش سرخ از آن زبانه میکشد. صدایی میگوید: گشت ]پولیس[ بود، زد و رفت. نوجوانی که خودش را از حریق کشیده و بر گوشۀ جاده نشسته میگوید: کمی آب بیار که سوختم. بعدتر جامعۀ مدنی این جمله را هشتگ کرده و درخواست رسیدگی به این رویداد را میکند. ایران گفت که اخطار دادیم!
صحنۀ دوم؛ عصر جمعهیی باز هم در ماه ثور، آبهای آبی هریرود
عکس را به دروازهیی رنگپریده زدهاند. عکسی بر کاغذ A4، شهیدی شانزدهساله است. آنکه زنده مانده میگوید یک پسر چهاردهساله هم همراهشان بوده، وقتی مرزبانان ایران بعد از شکنجه برهنهمان کردند، گفتند که در آب بپریم. آنها که شنا نمیدانستند، غرق شدند. ایران این ادعا را «قویاً» رد کرد.
صحنۀ سوم؛ جوزا، ارگ ریاست جمهوری، کابل
امرالله صالح نکتایی گلابی زده و در راس مجلسی نشسته که در صحن حویلی است. عنوان نشست، بررسی راههای قانونمندسازی حضور مهاجران افغان در ایران است. از نتایج چیزی در دسترس نیست.
صحنۀ چهارم؛ دهم اسد، پارک ملت، تهران
ده دوازده جوان که بیشتر پیراهن تنبان پوشیدهاند و بر چمنها میروند، پرچمی سفید را به شانه و روی سینه میکشند. پرچم طالبان است با شعار زنده باد افغانستان اسلامی امارت! مردی که عکس را گرفته عارف احمدی است. چند روز بعد دستگیر میشود. پس از آزادی حق فعالیت سیاسی از عارف سلب شده است. آنها که میتوانند هم نمیپرسند.
صحنۀ پنجم؛ خزان، بر صفحات مجازی
هشتگ من مهاجرم، فعال میشود. بازیگر ساکن ایران گفته که به مادرش سیمکارت ندادهاند. مردم هم سر درد دلشان باز میشود. این قصه تکراری است، اما پایان، گویی تا ابد باز است.
صحنۀ آخر؛ سبز لجنی، صحن مجلس نمایندگان ایران
سی نماینده طرحی را تسلیم مجلس کردهاند که مصادرۀ اموال، حبس، جریمه و شلیک بر موتر حامل اتباع غیرقانونی را آزاد میکند. این طرح پرداخت دیه بر اثر شلیک منتهی به مرگ را منتفی اعلام کرده است. فکر کن که مگس را بکشند!
پشت صحنه
بر اساس معلومات وزارت مهاجران، ۲.۵میلیون افغان در ایران زندگی میکنند که حدود ۸۰۰هزار آنها هیچ سند رسمییی ندارند.
محمدحسن محقق، دکتورای حقوق ساکن ایران در مصاحبه با روزنامۀ راه مدنیت میگوید: بر اساس اصل ۴قانون اساسی ایران انتظار میرود که کلیۀ قوانین بر اساس موازین اسلامی باشد که توجه به عدالت و شرافت انسانی از اصول آن است.
همچنین بر اساس اصل ۱۱ قانون اساسی ایران به حکم آیۀ کریمۀ «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون» همۀ مسلمانان یک امتاند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است، سیاست کلی خود را بر پایه ایتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.
این دکتور حقوق که تحقیقاتی باعنوان مطالعۀ تطبیقی جلوههای عدالت ترمیمی در حقوق جزای ایران و افغانستان داشته، معتقد است که لایحۀ ساماندهی مهاجران غیرقانونی باید قبل از تصویب از نظر جرمشناسی و جامعهشناسی مورد مطالعه قرار بگیرد و تنها امنیتگرایی صرف، آن را تکبعدی ساخته و در اجرا دچار مشکل خواهد کرد.
او میگوید: «همۀ مهاجران غیرقانونی کسانی هستند که به امید درآمد بهتر به ایران مهاجرت میکنند و از لحاظ مالی در بدترین شرایط قرار دارند و جریمۀ یکصد میلیونی عبث و بیهوده است. همچنین زندانی کردن این افراد هزینه مضاعفی به کشور ایران تحمیل میکند و تناسب جرم و مجازات را زیر سوال میبرد.»
معصومه امیری؛ گزارشگر