ترس از کووید۱۹و برچسب‌زدن به‌بیماران

نویسنده: والریا ایرنشاو

مترجم: سمانه صافی، عضو جامعه روان‌شناسان جوان افغانستان

اگر تاکنون ندیده‌اید، به زودی فرد مبتلا به کووید۱۹ را که جان سالم به در برده، خواهید دید. آن‌ها دوستان، خانواده  و همکاران ما خواهند بود.

همان‌طور که تحقیقات نشان داده، برچسب زدن در طول تاریخ سبب تشدید بیماری‌های همه‌گیر شده است و مطمئناً در بیماری همه‌گیر کووید۱۹ نیز نقش دارد.

برچسب زدن پاسخ تکاملی است؛ ما سخت در تلاش هستیم که از نظر جسمی، از کسانی که ممکن است ما را آلوده کنند، فاصله بگیریم. ما دارای مجموعه کاملی از واکنش‌های تکامل‌یافته به نام اجتناب از پارازیت هستیم، که ما را از تماس با افرادی که ممکن است بیماری واگیر داشته باشند، باز می‌دارد. این واکنش‌ها همان چیزی هستند که باعث می‌شود از علایم بیماری مانند حالت تهوع یا زخم‌های پوستی احساس انزجار کنیم، چه این علایم واقعاً تهدیدی برای سلامتی خود ما باشد یا خیر.

یک مؤلفه اخلاقی و جسمی نیز وجود دارد. ما تمایل داریم باور کنیم که برای افراد بد، اتفاقات بد رخ می‌دهد. این استدلال نادرست، دنیای ناعادلانه ما را به فکر می‌اندازد که افراد شاید به دلیل اشتباهی که مرتکب شدند سزاوار همچو بیماری شده‌اند. ممکن است کسانی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، دست‌های خود را به اندازه کافی نشسته باشند، بیش از حد صورت خود را لمس کرده باشند، یا از نظر اجتماعی فاصله را به خوبی مراعات نکرده باشند.

این اعتقاد آرامش‌بخش به ما کمک می‌کند باور داشته باشیم که تحت کنترل سرنوشت‌مان هستیم. به ما می‌گوید که اگر همه کارها را درست انجام بدهیم، به بیماری مبتلا نخواهیم شد. با این حال، ما در دنیایی عادلانه زندگی نمی‌کنیم: شاید همه کارها را درست انجام دهیم، به جای ۲۰ثانیه دستان خود را به مدت ۶۰ثانیه بشوییم ولی باز هم به کووید۱۹ آلوده شویم.

عوارض برچسب زدن

تحقیقات در طول چندین دهه نشان می‌دهد که برچسب زدن به سلامت روان و جسمی افراد مبتلا به بیماری آسیب می‌رساند. این برچسب می‌تواند به اشکال طرد اجتماعی، شایعات، خشونت فزیکی و یا عدم ارایه خدمات باشد. دریافت برچسب  از سوی دیگران می‌تواند منجر به افزایش علایم افسردگی، استرس و مصرف مواد شود.

حتی نیازی نیست که افراد از سوی دیگران  برچسب بخورند  تا اثرات منفی آن را متحمل شوند. تنها پیش‌بینی برچسب زدن از سوی بقیه، شاید به‌دلیل این که قبلاً افراد بیمار را دیده‌اند که به‌خاطر بیماری طرد شده یا مورد قضاوت قرار گرفته اند، می‌تواند سبب اضطراب و استرس شود.

افراد بیمار ممکن است  برچسب را درونی کنند، با اعتقاد به اینکه مرتکب اشتباهی شده‌اند یا انسان‌های بدی هستند؛ چون به یک بیماری مبتلا شده‌اند. این واقعیت که بسیاری از بیماران کووید۱۹ از جمله کسانی هستند که از نظر پزشکی به‌دلیل مشکلات متعدد قرنطین شده‌اند، بیماران در این مورد جداگانه بیشتر در معرض رنج و پریشانی قرار دارند. برچسب زدن نه‌تنها بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بل شامل کسانی که ارتباط واقعی و نزدیک با بیماری دارند، نیز می‌شود.

 اعضای خانواده افراد مبتلا به بیماری و ارایه‌دهندگان مراقبت‌های صحی که از بیماران پرستاری می‌کنند، به احتمال زیاد در هنگام شیوع بیماری همه‌گیر، برچسب را از جانب افراد دیگر دریافت می‌کنند. در زمینه کووید۱۹، علاوه بر این،  برچسب بیشتر متوجه آمریکایی‌های آسیایی‌الاصل و دیگر کسانی می‌شود که اخیراً به مناطق آسیب‌دیده از بیماری سفر کرده‌اند. برچسب زدن هر فردی در جریان شیوع یک بیماری همه‌گیر، تهدیدی برای همه محسوب می‌شود. تحقیقات انجام‌شده در مورد ایبولا، ایدز، بیماری هانسن و سایر بیماری‌های عفونی نشان می‌دهد که  برچسب زدن  تلاش افراد برای آزمایش و درمان بیماری را تضعیف می‌کند.

کسانی که نگران این هستند که در صورت ابتلا از جامعه طرد شوند، در هنگام بروز علایم یک بیماری کم‌تر احتمال دارد که آزمایش بدهند یا در صورت معالجه به دنبال درمان باشند. به‌دلیل استدلال نادرست دنیای ناعادلانه، گذشته از همه این موارد، آن‌ها همچنان ممکن است معتقد باشند که افراد خوبی هستند که برای جلوگیری از بیماری همه تدابیر احتیاطی را مد نظر گرفته‌اند.

فاصله اجتماعی، نه انزوای اجتماعی!

خبر خوب این است که دانشمندان در زمینه بیماری‌های متنوع مشغول به کارند و ابزارهایی را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند در رفع  برچسب زنی در جریان شیوع کووید۱۹ مؤثر بوده و شامل استراتیژی‌هایی جهت کاهش  برچسب زدن و تقویت انعطاف‌پذیری افراد می‌گردد، در این حالت حتی اگر افراد  برچسب بخورند تأثیر منفی آن چنانی روی‌شان نمی‌گذارد.

آموزش، یکی از محبوب‌ترین ابزارها جهت شکست ساختار برچسب محسوب می‌شود که می‌تواند کلیشه‌های آسیب‌زا را برطرف سازد. به‌عنوان مثال این که آمریکایی‌های آسیایی‌الاصل بیشتر مستعد ابتلا به کووید۱۹ هستند. رهبران ملی و محلی که مبتلا شده‌اند، باید در مورد شناخت‌شان درباره این بیماری به‌طور صریح حرف بزنند تا به عادی‌سازی بیماری کمک کنند.

هنگامی که جادو جانسن، ستاره بسکتبال اعلام کرد که آزمایشHIV او مثبت است، میزان آزمایشHIV در سراسر کشور به طرز چشم‌گیری افزایش یافت. در همین راستا، پست‌های شبکه‌های اجتماعی از افراد مشهوری که مبتلا به این بیماری هستند نیز احتمالاً به شکستن این تابو کمک می‌کند. من به همکاران و دوستانم تذکر داده‌ام: اگر تام هنکس و ریتا ویلسون (ستاره‌های مشهور هالیوود)  می‌توانند به کووید۱۹ مبتلا شوند، پس ما هم می‌توانیم.

صاحبان شرکت‌های بزرگ می‌توانند به این موضوع صراحت ببخشند که ارزش‌های سازمان شمول، پذیرش و تنوع برای افراد مبتلا به کووید۱۹ گسترش می‌یابد. در برخی موارد، اجرای سیاست‌های ضد تبعیض ممکن است ضروری باشد. بیماری که کاملاً از این ویروس بهبود یافته، دیگر آلوده نیست و نباید متفاوت از دیگران با او برخورد شود. آن‌ها همچنان می‌توانند دستورالعمل‌های واضح و محرمانه را درباره گزارش‌دهی و پاسخ‌گویی برای پرونده‌های کووید۱۹ در بین کارمندان شان ایجاد کنند، به‌گونه‌یی که کارمندان در صورت ابتلا به بیماری از این که بهبود یافته‌اند شغل‌شان محفوظ بوده و احساس امنیت کنند.

سازمان‌ها نیز باید روی برنامه‌های سلامتی سرمایه‌گذاری کنند که باعث تاب‌آوری در برابر استفاده از برچسب و سایر عوامل استرس‌زا می‌شود. به‌عنوان مثال: فعالیت‌های ذهن آگاهی، به افزایش مقاومت در برابر طیف گسترده از عوامل استرس‌زا کمک می‌کند و برنامه‌های مختلفی وجود دارد که دسترسی به آن‌ها را تسهیل می‌کند.

در حالی که رهبری مهم است، همه ما نقش مهمی در از بین بردن برچسب در جریان شیوع این بیماری داریم. در واقع، یکی از بهترین ابزار‌های کاهش استرس و تقویت تاب‌آوری ما، پشتیبانی ساده اجتماعی است. کارمندان می‌توانند ساعت‌های کافی قهوه، غذای چاشت و ساعات شاد را با همکاران خود برنامه‌ریزی و از آن‌ها استفاده نمایند.

 می‌توانیم با همسایه‌های خود، به‌ویژه کسانی که بیمار شده‌اند، تماس بگیریم و برای‌شان پیام بفرستیم تا آن‌ها را در جریان زندگی‌مان قرار بدهیم و آن‌ها را در مورد این که پس از برداشته شدن تدابیر فاصله اجتماعی با هم یک‌جا خواهیم شد، امیدوار بسازیم. همچنان باید به‌طور آشکار درباره مبارزات سلامت روان خود صحبت کنیم. فرصت‌ها جهت گفتگو در مورد عوامل استرس‌زا از جمله  برچسب زدن می‌تواند باعث مقابله مثبت و بهزیستی روانی شود.

اگر چه برچسب زدن یک واکنش تکامل‌یافته در برابر بیماری است، اما اجتناب‌ناپذیر نیست. شاید برچسب‌ها ما را از همدیگر جدا کند، اما همه‌گیر بودن بیماری به ما یادآور می‌شود که همۀ ما چقدر به هم نزدیک و در ارتباط هستیم. آسیب‌پذیری مشترک در برابر این ویروس منبع همبستگی است. باید به‌خاطر داشته باشیم که ویروس کووید۱۹ دشمن ما است، نه مبتلایان آن.