مرجانه سادات
راه مدنیت: در ۱۷سال پسین، افغانستان بستر مناسبی برای گسترش فعالیت‌های تجارتی بوده است. زنان و مردان زیادی پس از سرنگونی رژیم طالبان در افغانستان، وارد فعالیت‌های بزرگ در درون و بیرون دولت شده‌اند. جوانان نیز در تجارت و سرمایهگذاریهای متوسط و کوچک در این کشور، نقش خوبی داشته‌اند.
سخنگوی وزارت تجارت و صنایع می‌گوید: نقش زنان بازرگان در گسترش بازار کار و فراهم ساختن زمینه‌های کاری در کنار مردان و به‌ویژه برای زنان، کارساز بوده است و حکومت نیز، برای فراهم ساختن زمینه‌های رشد بازرگانی و توسعه سرمایهگذاریهای بازرگانان افغان پابند به تعهداتش است.
مردان تجارت‌پیشه بیشتر بازار کار را در اختیار دارند اما زنان کمتر از پنج‌درصد تجارت افغانستان را رهبری می‌کنند.
برخی از زنان تجارت‌پیشه افغانستان می‌گویند اگر حکومت زمینه‌ها و سهولت‌های بیشتری را برای زنان فراهم کند، زنان نیز می‌توانند بهتر از این در توسعه سرمایه‌گذاری‌ها و در بهبود وضع اقتصادی کشور سهم گیرند و اعتبار کار و بار تجاری زنان افغان را در بیرون از کشور نیز بالا برند.
معمولا مردان و زنان جوان در تجارت‌های متوسط و کوچک، مشغول فعالیت هستند. بازرگانان افغان در بخش‌های واردات تیل و مواد نفتی، معادن، تولید زیور، زعفران، دام‌پروی، بسته‌بندی میوه‌جات و بسته‌بندی مواد غذایی، نقش چشم‌گیری داشته‌اند. بیشتر مردان در این بخش‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند اما اکنون زنان بیشتر ابتکار عمل را به‌دست گرفته‌اند.
سخنگوی وزارت تجارت و صنایع می‌گوید: نقش جوانان بازرگان در گسترش بازار کار و به‌ویژه فراهم ساختن زمینه‌های کاری برای زنان کارساز بوده است و حکومت نیز، برای فراهم ساختن زمینه‌های رشد بازرگانی و توسعه سرمایهگذاریهای بازرگانان افغان پابند به تعهداتش است.
هلال فرنود شش ماه است که صنایع دستی تولید می‌کند. کار اصلی فرنود، تولید لباس‌های سنتی و مدرن برای زنان و مردان است. کار و بار این تجارت‌پیشه جوان، محدود در افغانستان نبوده و به‌تازگی در پی بازاریابی برای تولیداتش در بازارهای بیرون از افغانستان است.
هلال فرنود ، مالک مرکز لباس پوشاک شاهپرک است. او می‌گوید: «با ایجاد شرکت تولیدی لباس‌های محلی و سنتی افغانستان، از یک جهت خواستیم در بخش اقتصاد افغانستان سهم بگیریم و از جانب دیگر پوشش سنتی را دوباره به بازار بیاوریم و به‌فروش برسانیم. همچنین زمینه کار را برای شماری از جوانان فراهم سازیم تا از این راه در کاهش فقر و بهبود اقتصاد خانواده‌ها کمک کنیم.»
او می‌گوید در این اواخر مردم بیشتر لباس‌های سنتی را می‌پسندند. بازرگانان درباره آینده سرمایه‌گذاری‌ها و بازرگانی در این کشور خوش‌بین استند؛ اما ناامنی‌ها و گسترش جنگ در کشور را چالش بزرگی برای کار و بار تجاری می‌دانند.
پیش از این، وزارت اقتصاد، شمار افراد واجد شرایط کار را در این کشور، ۱۵میلیون تن اعلام کرده است. از این میان، بیش از هشت‌میلیون تن مشغول کار هستند و نزدیک به هفت میلیون تن دیگر در سراسر افغانستان بیکارند.
سرمایه‌گذاری و بازرگانی برای مردان و زنان در افغانستان، کار آسانی نیست. به تازگی، رییس‌جمهور به نهادهای دولتی دستور داده است تا ضروریات‌شان را از تولیدات زنان و مردان متشبث خریداری کنند، مشروط بر این‌که خدمات آنان معیاری باشد.
در این میان، حکومت وحدت ملی، بر فراهم ساختن زمینه‌ها برای گسترش فعالیت‌های تجارتی زنان و مردان افغان در بیرون از کشور نیز، تعهد سپرده است. اما فساد گسترده اداری، ناامنی‌ها و گسترش جنگ و نیز باج‌گیری‌ها از بازرگانان در افغانستان، چالش بزرگی در برابر سرمایه‌گذاری‌ها و پیشبرد تجارت در این کشور است. این عوامل، تا اندازه‌یی هم سبب فرار سرمایه‌ها از افغانستان شده است.
