یک‌ونیم دهه است که ما به شعارها و کنفرانس‌ها معتاد شده‌ایم. همین که نشستی برگزار شد و چند نفر از آدم‌های کلان آمدند و صحبت کردند، اتومات قانع می‌شویم. روز دوشنبه ۱۹ قوس نیز نشستی کلان تحت عنوان «کنفرانس ملی حمایت از مدافعان حقوق بشر» در کابل برگزار گردید.
رییس‌جمهور غنی طبق معمول حرف‌های نمادین و عبارات جالب دلنشین به‌کار برد. از دستاوردها سخن گفت و به محدود شدن رویدادهای نقض حقوق بشری در کشور به اهتمام نهادهای حقوق بشری اشاره کرد.
سیما سمر نیز مثل همیشه شعار داد و از قربانی‌هایی یاد کرد که مدافعان حقوق بشر برای تامین و ترویج ارزش‌های حقوق بشری متحمل شده‌اند.
این در حالی است که ما اگر هر روز شاهد یک رویداد بزرگ نقض حقوق بشری نباشیم، هر هفته در کنار ده‌ها رویداد حقوق بشری که کوچک پنداشته می‌شوند، شاهد حوادث کلان نقض حقوق بشری هستیم.
هنوز جنجال رفتارهای تحقیرآمیز و لت‌وکوب جنرال دوستم معاون اول ریاست جمهوری بر احمد ایشچی از سر زبان‌ها نیفتاده که قمندان زرداد؛ یکی از جنگ‌سالارترین قومندان‌های دهۀ هفتاد از راه رسیده است.
گفته می‌شود که قمندان زرداد میان سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ میلادی در منطقه سروبی کابل که مسوولیت یک پوسته نظامی را به‌عهده داشت، به‌طور سیستماتیک به شکنجه‌هایی سخت علیه مردم ملکی پرداخته، گروگان‌گیری و باج‌گیری می‌کرد. زرداد فریادی که در سال ۲۰۰۵ پس از سپری کردن چندین بار محکمه در انگلستان به عنوان «جنایت‌کار جنگی» شناخته شد، برای ۲۰ سال حبس یعنی تا سال ۲۰۲۳ میلادی و پس از آن رد مرز به افغانستان، محکوم شده بود.
همین سه روز پیش، پنج زن که در میدان هوایی قندهار کار می‌کردند از سوی طالبان به‌طور دسته جمعی به قتل رسیدند و روز قبل نیز یک خانم در ولایت بادغیس توسط طالبان در یک دادگاه صحرایی تیرباران شد.
حالا رییس‌جمهور پرتلاش و جدی ما چگونه از محدود شدن وقایع نقض حقوق بشری صحبت می‌کند که حداقل در دو هفته اخیر وقایع هولناک یکی پی دیگری اتفاق می‌افتند؟ وقتی نقض حقوق بشر به‌طور صریح و آشکار با شکنجۀ افراد، داشتن زندان شخصی و رفتارهای خلاف شان انسانی با افراد از آدرس معاونیت اول ریاست دولت شروع می‌شود و این سلسله می‌رسد تا زورمندان محلی و مخالفان مسلح دولت و طالبان، خانم سیما سمر با چه منطقی به دستاوردهای حقوق بشری فخر می‌فروشد؟
ادعای آقای ایشچی یکی از زشت‌ترین قضایای نقض حقوق بشری در ۱۵ سال اخیر در کشور را رقم زد. این ادعا جدا از این‌که مایۀ نگرانی همه اقشار جامعه شده، در نوع خود سبب سرافگندگی و سرشکستگی عمومی نیز گردیده است. دیده شود که مدعیان دستاوردهای حقوق بشری و محدود شدن نقض قضایای حقوق بشری، با این مورد چه برخوردی خواهند کرد؟
ادعای ایشچی یکی از حساس‌ترین ادعاهایی است که اگر در رسیدگی به آن جزیی‌ترین کم‌کاری یا ملاحظه‌های سیاسی در نظر گرفته شود، بیش از آنکه تاثیر منفی روی مردم داشته باشد؛ بر اقتدار و مرجعیت سیاسی دولت تاثیرهای منفی جدی خواهد داشت. از سویی هم امکان دارد همین ادعا یک توطیه باشد، چرا در حق یک این مملکت چنین توهین و توطیه‌های زشت روا داشته شود؟
دولت هم به‌لحاظ پرستیژ سیاسی، هم به لحاظ حراست از حقوق افراد و محافظت ازقانون و هم از این زوایه که خود در آن دخیل است (معاونیت اول)، الزام دارد به قضییه از روی عدالت و شجاعت رفتار نماید، در غیر آن، نتیجه بدتر از قضییه خواهد بود.
گفته‌هایی وجود دارد که تلاش حکومت سبب شده قومندان زرداد موعود زندانش را سپری نکرده به کشور بازگشت داده شود. توقع از منابع عدلی قضایی کشور این بود که زرداد لااقل موعود باقی‌مانده زندانش را در داخل سپری کند، اما حالا دیده می‌شود که با رمه‌های موتر این طرف و آن طرف شهر رژه می‌رود و ساعت‌ها ترافیک را به روی شهروندان مسدود می‌سازد.
اگر این حرف و سخن‌‌ها درست باشد، دولت و نهادهای مسوول چه توجیهی در برابر شهروندان کشور، به‌خصوص قربانیان زرداد دارد که همه منتظر تطبیق عدالت هستند.
نادیده گرفتن قضایای هولناک و وسیع حقوق بشری از پایتخت شروع تا به گوشه گوشه کشور، توسط مسوولان امور مگر خود نقض حقوق بشر نیست؟ اگر این نهادها و افراد توان تطبیق عدالت را دارند (حالا در مواردی که در دسترس هستند) منتظر چه هستند و چه ملاحظات سیاسی دارند؟ اگر چنین توانایی را به‌خود نمی‌بینند چرا صداقت‌مندانه به ملت مراجعه نمی‌کنند و اصل مشکل را با مردم در میان نمی‌گذارند که با این همه شعار، پوششی بر صورت سیاه وضعیت حقوق بشری در کشور می‌افگنند؟
برگزاری نشست‌های مجلل، تشریفاتی و خبرساز، جز فرافکنی و تحریف افکار عامه کاری از پیش نخواهد برد. به‌جای این همه شعار اگر با شجاعت علیه چند مورد نقض حقوق بشر در رده‌های بالا برخوردهای مناسب و جدی قانونی صورت گیرد، به مراتب موجب آرامش و امیدواری بیشتر مردم و اعتماد آنان به حکومت خواهد بود.
عادل پیکان
