آتش‌سوزی که روز پنج شنبه 14 اسد در “مارکیت تجارتی اباسین ځدران” رخ داده بود، خسارات هنگفتی را به مردم وارد کرد.
در حدود هزار و دوصد دکان در این مارکیت وجود داشت که بر اثر آتش‌سوزی تمام اجناس این دکان‌ها حریق شده و بر اساس یافته‌های ابتدایی، حدود سی میلیون دالر به دکانداران این مارکیت خسارت وارد شده است و یک‌تن نیز در این آتش‌سوزی جان باخته است.
این آتش‌سوزی که از منزل آخر مارکیت شروع و به سرعت تا منزل پایین این مارکیت رسیده بود. به اساس تحقیقی‌که در این باره صورت گرفته، در اوایل علت آتش‌سوزی را بی‌احتیاطی شاگرد خیاطی که در منزل بالا دکان داشته، گفتند، اما اکنون علت این آتش‌سوزی را “پلان دشمنان” می‌گویند.
محراب‌علی، یکی از دکانداران و وکیل منزل پنجم مارکیت ځدران به روزنامه راه مدنیت گفت:”در حدود 50 هزار دالر سرمایه من در این مارکیت حریق شده است.”
به گفته او، بیشتر از هزار دکان در این مارکیت وجود داشته که در نتیجه حریق شدن اجناس شان در حدود 25 تا 35 میلیون دالر خسارت دیده اند.
به باور این دکان‌دار، آتش‌سوزی در این مارکیت “دسیسه و برنامه زمینه‌سازی شده” بوده است، زیرا به گفته او در اول سر و صداهایی مبنی بر داخل شدن انتحاری در این مارکیت صورت گرفته و وقتی که مارکیت تخلیه شد، بعد آتش‌سوزی به وقوع پیوسته و سه منزل در مدت ده دقیقه حریق شده است.
محراب‌علی تاکید می‌کند که باید از دولت پرسیده شود که این دسیسه را چه‌کسی طرح کرده است؟ و زندگی دکانداران را چه کسانی تباه کرده اند.
محراب‌علی یافته‌های کمیسیون موظف برای تحقیق در مورد این آتش‌سوزی را به دور از حقیقت و ناقص می‌داند که در آن علت آتش‌سوزی “آتش‌سوزی با اتو” خوانده شده است. این دکان‌دار می‌افزاید که یک “اتو” نمی‌تواند به این سرعت آتش افروزی کند. اگر این آتش‌سوزی توسط اتو صورت گرفته بود، می‌توانستند با استفاده از بالون‌های ضدحریق که در هر منزل، صد کیلو بالون‌های ضدحریق است، این آتش‌سوزی را مهار کنند.
با این حال، با گذشت تقریبا دو هفته پس از آتش‌سوزی، کار بازسازی بالای ساختمان کاملا حریق شدۀ این مارکیت آغاز شده است، اما آیا این ساختمان که در ابتدا بدون توجه به استنداردهای بین‌المللی ساخته شده بود، اکنون پس از آتش‌سوزی و درحالی‌که استقامت مواد آن پس از سوختن کاهش یافته است، می‌تواند در برابر فاجعه دیگری مقاومت کند.
حیات‌الله نوابی، نماینده فوق‌العاده خلیل ځدران، مالک مارکیت ځدران، در ارتباط به بازسازی این مارکیت به راه مدنیت گفت:” سه روز می‌شود که کار بازسازی این مارکیت، طبق هدایت کمیسیون تشکیل شده از سوی رییس جمهور آغاز شده و هزینه احیای مجدد این مارکیت 8 میلیون دالر تخمین شده است”.
آقای نوابی شرح داد که هیات تعیین شده خسارت ابتدایی را سی میلیون دالر تثبیت کرده و گفته اند که باید به دکانداران مارکیت کمک صورت بگیرد.
وی افزود که یافته‌های کمیسیون بررسی این قضیه نشان می‌دهد که علت این آتش‌سوزی “پلان تخریب کننده دشمن” بوده است.
به گفته آقای نوابی؛ این کمیسیون متشکل از مشاور بخش تجارتی رییس جمهور، نماینده وزارت داخله، نماینده وزارت دفاع، نماینده ریاست امنیت‌ملی، نماینده ریاست شهرداری و شخص حیات‌الله نوابی، نماینده فوق‌العاده خلیل ځدران، مالک مارکیت تجارتی ځدران، بوده است.
اما کارشناسان ساختمانی به این باور اند که بازسازی این مارکیت کار اشتباهی است و این مارکیت باید تخریب و دوباره از نو ساخته شود.
دکتور ضیا حسینی، کارشناس مسایل ساختمانی در این مورد می‌گوید که نبود قوانین مناسب برای اطفای حریق، کم‌کاری شهرداری در قسمت ساختمان‌های معیاری و نبود امکانات لازم برای مهار حریق و ساخت‌وساز غیر معیاری، باعث حریق شدن کل مارکیت شد و اطفاییه نتوانست از انتشار آتش جلوگیری کند.
آقای حسینی شرح داد که کار بازسازی این مارکیت کار اشتباهی است؛ برای این‌که تمام مواد ساختمانی این مارکیت از بین رفته است و دیگر مقاومت ندارد.
وی تاکید کرد که این ساختمان باید تخریب و از نو ساخته شود در غیر آن با اندک‌ترین زلزله یا آتش‌سوزی دوباره ساختمان کلن تخریب می‌شود.
سید کریم، معاون ریاست ناحیه سوم شهرداری کابل به راه مدنیت تصریح کرد که مردم افغانستان، به ویژه کسانی‌که مارکیت و خانه می‌سازند به “اصول و مقررات” شهرداری پابند نیستند و به عواقب کار خود نمی‌اندیشند.
وی در مورد آتش‌سوزی مارکیت ځدران گفت:« نظر به هدایت شهرداری کابل ما تیمی را برای همکاری با دکانداران و مالک این مارکیت فرستاده ایم.»
آقای کریم شرح داد که شهرداری کابل بارها به این اشخاص توسط اخبارهای اطلاعاتی که در دست‌رس دارند، گفته‌اند که باید خانه‌ها و مارکیت‌های خود را مطابق نقشه تپیک شهرداری بسازند.
وی بیان داشت:” اما آنها به دستورات شهرداری پابندی نکرده و خودسرانه در شب‌ها و روزهای رخصتی توسط قوت‌های نظامی، زور، واسطه و سرمایه شان ساختمان‌هایی می‌سازند که عواقبش چنین است”.
خواستیم نظر شهرداری کابل را نیز در این باره داشته باشیم، اما سخنگوی شهرداری به تماس‌های ما پاسخ نداد.
