چین همان جایی است که آینده تجارت الکترونیک در آن رقم می‌خورد.
طی ده ماه گذشته بیشتر مردم کشورهای ثروتمند در بزرگ‌ترین «انقلاب خرید» در غرب شرکت کرده‌اند. پاندومی منجر به افزایش خرید آنلاین شده و سرعت انتقال از فروشگاه‌های فیزیکی را حدود نیم‌دهه تسریع کرد. دودکش را فراموش کنید؛ هدایای کریسمس در سال۲۰۲۰ یا از طریق صندوق‌پست می‌رسیدند یا دم دروازه تسلیم داده می‌شدند. کارگران در تعدادی از شرکت‌ها، از جمله آمازون و و المارت، با تلاشی فوق بشری توانستند سفارشات آنلاین را تسلیم دهند و سرمایه‌گذاران این شرکت‌ها فوق‌العاده سود کردند.
با این حال، این چین است، نه غرب که آینده تجارت الکترونیک در آن رقم می‌خورد. بازار چین به مراتب بزرگ‌تر و خلاقانه‌تر است. شرکت‌های فناوری تجارت الکترونیک، رسانه‌های اجتماعی را با هم ادغام می‌کنند تا به یک مرکز خرید آنلاین برای ۸۵۰میلیون مصرف‌کننده دیجیتل تبدیل شوند.
چین همچنین در مقررات پیشرو است، با خبری در ۲۴دسمبر که معتمدین در حال تحقیق در مورد علی‌بابا بودند که توسط «جک ما»، مشهورترین شرکت سرمایه‌داری بزرگ چین تاسیس شد و تا چند هفته پیش در فهرست باارزش‌ترین شرکت‌ها بود.
یک قرن است مشاغل مربوط به مصرفکنندگان در جهان به‌دنبال پیروی از ترندهای جدید امریکا بوده‌اند، از بارکد قابل اسکن بر روی ساقج‌های «وریگلی» در دهه۱۹۷۰ گرفته تا تعقیب عادات مصرف کارداشیان در سال۲۰۱۰٫ اکنون آن‌ها باید به شرق نگاه کنند.
پیش‌روی چین در تجارت الکترونیکی چندان هم تازه نیست. از نظر اندازه، بازار آن در سال۲۰۱۳ از امریکا پیشی گرفت – با کمبود فضای انبار در دنیای واقعی، مصرفکنندگان و پرچون‌فروشان به دنیای دیجیتل هجوم بردند. وقتی علی‌بابا در سال۲۰۱۴ وارد کار شد، بزرگ‌ترین ابتکار عملی بود که به جهان عرضه شد. امروز بازار خرده‌فروشی الکترونیکی این کشور ۲میلیارد دالر ارزش دارد، بیش از مجموع بازارهای امریکا و اروپا. اما فراتر از وسعت آن، چین از چندین روش اساسی متمایز نسبت به صنعت در غرب استفاده می‌کند.
این صنعت شروع خوبی داشته است. در چند سال گذشته رقبای جدیدی از جمله «پیندودو» و «میتوان» با مدل‌های تجاری پرظرفیت به میدان آمده‌اند. یکی از نشانه‌های رقابت شدید این است که سهم علی‌بابا از بازار سرمایه صنعت تجارت الکترونیکی چین از۸۱٪ به۵۵٪ کاهش یافته است. رقابت همچنین باعث شده تجارت الکترونیکی و سایر شرکت‌های فناوری مرزهای بین انواع مختلف خدمات را که هنوز در غرب رایج است، از بین ببرند. یک اشاره و کلیک و کار تمام است: سیستم عامل‌های خرید آنلاین در چین اکنون پرداخت‌های دیجیتل، معاملات گروهی، شبکه‌های اجتماعی، بازی، پیام‌رسانی فوری، فیلم‌های کوتاه و مشاهیر پخش زنده را با هم ترکیب می‌کنند.
سوال واضح و چندهزار میلیارد دالری این است که آیا مدل تجارت الکترونیکی چینایی جهانی می‌شود؟
طبق روال معمول دهه‌های متوالی، غول‌های «دره سیلیکون» هنوز هم قصد دارند چین را دست کم بگیرند. ارتباط مستقیمی بین صنایع تجارت الکترونیکی امریکا و چین وجود دارد. شرکت‌های غربی مدت‌هاست که در کنج دنج و امن خود جا افتاده‌اند. بنابراین متخصصان «ویزا» در بخش پرداخت، «آمازون» در تجارت الکترونیکی، «فیس بوک» در رسانه‌های اجتماعی، «گوگل» در جستجو و … تخصص دارند.
اصلی‌ترین دلیل عدم اطمینان در تجارت الکترونیکی این بوده است که بسیاری از پرچون‌فروشان بزرگ سنتی از بین می‌روند – بیش از۳۰ برابر آن‌چه در سال ۲۰۲۰ در آمریکا از بین رفت – و این‌که آیا ممکن است تعداد معدودی از خرده‌فروشی‌ها به روش و المارت و تارگت این انتقال به دنیای آنلاین را مدیریت کنند یا نه.
با این وجود این‌که خرده‌فروشی الکترونیکی غربی ایمن است و ظرفیت بالایی دارد، اکنون بعید به نظر می‌رسد که به شیوه اصلی خرید در جهان تبدیل شود. در حال حاضر، در خارج از کشورهای ثروتمند، رویکرد چین توجه را به خود جلب کرده است. بسیاری از شرکت‌های تجارت الکترونیکی پیشرو در جنوب شرقی آسیا (گرب و سی)، هند (جیو) و امریکای لاتین ( مرکادو لیبر) تحت تاثیر استراتژی چین در ارائه « سوپراپلیکیشن» است که خدماتی را از تحویل رشته فرنگی گرفته تا خدمات مالی پوشش می‌دهند. شرکت‌های عظیم کالاهای مصرفی که در بازارهای غربی و چین قرار دارند نیز ممکن است ایده‌ها و تاکتیک‌های تجاری چینایی را پیاده کنند. شرکت‌های چند ملیتی مانند «یونیلور»، «ل.اریل» و «آدیداس» در آسیا درآمد بیشتری نسبت به آمریکا دارند و روسای آن‌ها برای دیدن آخرین بازاریابی دیجیتال، مارک تجاری و تدارکات به آن‌جا مراجعه می‌کنند، نه به کالیفرنیا یا پاریس.
در حال حاضر، ویژگی‌های بازار الکترونیک چینایی در مناطق خرده‌فروشی در قلب غرب راه یافته که بخشی از آن در نتیجه پاندومی است. با متنوع‌سازی شرکت‌ها، انبارها در حال نابودی استند. فیسبوک اکنون در حال تبلیغ خدمات خرید در شبکه‌های اجتماعی خود و «تجارت اجتماعی» است، از جمله پخش مستقیم و استفاده از واتساپ برای پیام‌رسانی بین بازرگانان و خریداران.
در دسمبر، و المارت میزبان اولین رویداد خرید زنده خود در تیک‌تاک، یک برنامه ویدیویی متعلق به چینایی‌ها بود که امیدوار است در آن سهام خریداری کند. در فرانسه در سه ماه گذشته ششمین برنامه بارگیری‌شده در زمینه تجارت الکترونیکی «وُوا» بود که به بنیان‌گذار «پین دودو» مرتبط بود. احتمال دارد سرانجام تازه‌واردان در آمریکا پیشرفت کنند. قیمت سهام «شاپیفای»، پلتفرمی برای شرکت‌های جدا شده از آمازون و شرکت‌های کوچک، به قدری افزایش یافته است که اکنون بیش از ۱۴۰میلیارد دالر ارزش دارد.
این تغییر جهت به سمت صنعت جهانی به سبک چینایی نویدبخش خبرهای خوبی برای مصرفکنندگان است. قیمت‌ها پایین‌تر خواهد آمد، زیرا چین شاهد تخفیف شدید شرکت‌های رقیب خواهد بود. احتمالاً انتخاب و نوآوری رشد خواهد کرد. با این وجود، تجارت الکترونیکی چین نقایصی دارد.
در غرب وحشی، کلاه‌برداری رواج بیشتری دارد. و نگرانی‌هایی نیز درمورد ضد انحصاری‌شدن وجود دارد. شاید وسوسه شویم که سرکوب آقای «ما» را فقط نمایش قدرت وحشیانه حزب کمونیست بدانیم. ممکن است تا حدی این‌طور باشد، اما تنظیم‌کنندگان ضد انحصاری چین نیز مشتاق افزایش رقابت هستند. این امر به معنای اجرای قابلیت همکاری است. به عنوان مثال، از خدمات پرداخت در یک سیستم تجارت الکترونیکی میتوان به صورت یک‌پارچه از یک برنامه رقیب استفاده کرد. و این به‌معنای جلوگیری از مجازات شرکت‌های تجارت الکترونیکی است که کالا را در بیش از یک مکان به صورت آنلاین می‌فروشند. تاکنون اقدامات معتمدان آمریکایی و اروپایی در کنترل فناوری بزرگ علی‌رغم تعداد زیادی پرونده قضایی و پیش‌نویس قوانین در اواخر سال۲۰۲۰ بی‌تاثیر بوده است. آن‌ها باید اقدامات چین را مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند سمت و سوی صنعت را دریابند و نسبت به آن واکنش نشان دهند.
الگویی برای چگونگی طرز نگاه غرب به نوآوری‌های چین وجود دارد. از محصولات الکترونیکی گرفته تا صفحات خورشیدی، پیش از این پیشرفت تولیدات چین نادیده گرفته می‌شد یا به دلیل کپی‌برداری رد می‌شد، سپس در سراسر جهان راه یافت و مورد تحسین قرار گرفت. اکنون این سلیقه و عادت مصرف‌کننده چینایی است که جهانی می‌شود. تماشا کنید و یاد بگیرید.
منبع: اکونومیست/ ترجمه: شریفه عرفانی
