اختر سهیل؛ روزنامه‌نگار
در آستانه اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری 98 قرار داریم. بر بنیاد اظهارات رسمی رهبری کمیسیون مستقل انتخابات، قرار است نتایج ابتدایی در 23عقرب اعلام شود و نتایج نهایی در 16برج قوس.
هرچند تاکنون تیم برنده و بازنده انتخابات از جانب کمیسیون انتخابات اعلام نشده، اما دو تکت پیشتاز انتخاباتی (دولت‌ساز و ثبات و همگرایی) مستقیم یا غیر مستقیم خود را پیروز انتخابات اعلام کرده‌اند.
اکنون با آن‌که نتایج انتخابات هنوز همگانی نشده، به نظر می‌رسد که تکت‌های انتخاباتی در برابر نتایج اعلام‌شده موضع خواهند گرفت؛ بحرانی که زیر عنوان بحران پسا‌انتخابات شناخته می‌شود.
چرا باید از حکومت «توافقی» عبور کرد؟
تجربه حکومت وحدت ملی در پنج‌سال پسین نشان می‌دهد که روی کارآمدن یک حکومت توافقی در افغانستان اصلا کارساز نیست. در پنج‌سال اخیر کشیدگیها و ناهماهنگی‌هایی میان دکتور غنی و عبدالله عبدالله درباره مسایل حکومتی و تقرری‌ها وجود داشت.
این ناهماهنگی و کشیدگیها از عوامل درشت ناکامی حکومت بود. برای این‌که بار دیگر شاهد شکل‌گیری یک حکومت توافقی نباشیم، کمیسیون مستقل انتخابات باید استقلال عمل خویش را ثابت سازد و این شجاعت را داشته باشد که یکی از تکت‌ها را به‌عنوان پیروز انتخابات اعلام کند. انتخابات که یک فرایند دموکراتیک است، باید برنده و بازنده مشخصی داشته باشد.
افزون بر ناهماهنگی‌ها در حکومت توافقی، شکل‌گیری چنین حکومتی برخلاف قانون اساسی است و از مشروعیت حقوقی و سیاسی برخور‌دار نیست.
اکنون انتخابات برگزار شده و با اعلام نتایج ابتدایی و نهایی، بایستی بحران مشروعیت حکومت پایان یابد و مردم افغانستان شاهد یک حکومت مشروع و منتخب باشند؛ از شرکت و حضور مردم در پای صندوق‌های رای پاس‌داری شود و این کار در صورتی ممکن است که تیم بازنده و برنده انتخابات اعلام شود.
یکی از تبعات منفی یک حکومت توافقی این است که بسیاری از فرامین ریاست‌جمهوری تبعیت نمی‌کنند. در حکومت وحدت ملی دیده شد که بسیاری از والی‌ها و مقامات حکومتی، فرامین ارگ را نادیده گرفته و در برابر آن حتی موضع گرفتند. برای این‌که این نارسایی‌ها بار دیگر تکرار نشود و حکومت بااقتداری به وجود آید، باید از شکل‌گیری یک حکومت توافقی عبور شود.
گزارش سازمان‌های بین‌الملی در این چند سال خود نشان می‌دهد که حکومت وحدت ملی یک حکومت ناکام بوده است.
موضع تیم «دولت‌ساز» پیش از انتخابات
تیم دولت‌ساز به رهبری آقای غنی در ایام مبارزات انتخاباتی افزون بر این‌که روی برگزاری انتخابات تاکید داشت؛ روی کارآمدن یک حکومت منتخب را از ضرورت‌های اساسی برای افغانستان می‌دانست. رییس‌جمهور غنی بارها خطاب به مردم گفت: در تیم وی نهادی به نام ریاست اجرایی وجود ندارد. برعکس آقای غنی، در تیم عبدالله، انوارالحق احدی به نام رییس اجرایی جا‌خوش نموده است. رییس‌جمهور غنی باری در گفتگو با طلوع‌نیوز ریاست اجرایی را «چلک‌انداز» خواند. با توجه به این اظهارات و شخصیت فردی رییس‌جمهور غنی، او خواهان یک حکومت قوی و بااقتدار است.
حکومت و روند مصالحه با گروه طالبان
رییس‌جمهور غنی در جریان شب و روز روند گفتگو با گروه طالبان، به رهبری زلمی خلیل‌زاد، روی برگزاری انتخابات تاکید داشت و می‌گفت برای پیش‌برد فرایند صلح، باید انتخابات برگزار شود. نتیجه آن نیز روی کارآمدن یک حکومت منتخب و قوی باشد.
روایت رییس‌جمهور غنی این است که تنها نهاد دولت و حکومت مشروعیت دارد با گروه طالبان وارد مذاکره شود.
درست است که تمام حلقات و جریان‌های سیاسی حق دارند که شامل روند مصالحه با طالبان باشند؛ اما نباید به مشروعیت و اقتدار حکومت آسیب برسد. دست‌کم یک ماه پیش ریاست اجرایی و ریاست‌جمهوری در پیوند به سفر نمایندگان طالبان به پاکستان باهم گیر‌ودار داشتند. ریاست‌جمهوری از نحوه پذیرایی اسلام‌آباد از نمایندگان طالبان انتقاد کرد و ریاست اجرایی موضع دیگری داشت.
به باور نگارنده، افغانستان با این عملکرد دوسویه نمی‌تواند درباره مسایلی چون صلح به توافق و اجماع برسد و در دیگر مسایل مهم ملی نیز نقشی موثر داشته باشد.
اگر قرار باشد باز‌هم نتیجه انتخابات حکومتی توافقی باشد، بدون شک در گام نخست، جمهوری اسلامی افغانستان آسیب می‌بیند و سپس به باور طالبان کمک شایانی خواهد نمود. افزون بر این برگزاری انتخابات هم توجیهی نخواهد داشت.
