مقاله

خواننده من چه کسی است؟

اشاره: اشاره: کتاب «درباره خوب نوشتن/on writing well» اثر ویلیام زینسر کتابی است مطرح و مفید برای آنانی که دوست دارند، خوب بنویسند. زینسر به‌عنوان نویسنده، منتقد فلم، ویراستار و چهره‌یی سرشناس، در این کتاب نویسندگان را به شفاف‌نویسی و دوری از ابهام‌گویی تشویق کرده است.

ویلیام زینسر در سال۱۹۲۲ در نیویارک به دنیا آمد و در سن ۹۲سالگی در همان شهر درگذشت. او سالیان متمادی در دانشگاه ییل تدریس کرد.

ترجمه مقدمه این کتاب، آغاز تلاشی است برای ترجمه بخش‌های بیشتری از این اثر ارزشمند که بدون چون‌وچرا می‌تواند بر قدرت قلم همه بیفزاید.

ترجمه: دکتور حمیرا قادری/ قسمت پنجم

پس از روبرو شدن با موضوع هویت خودتان، این پرسش به میان می‌آید که «برای چه کسی می‌نویسم؟» این پرسش بنیادی نیاز به پاسخی اساسی دارد. در حقیقت شما برای خودتان می‌نویسید، تلاش نکنید گروه بزرگی از خوانندگان را برای خود متصور شوید، چنین چیزی نیست؛ بل هر خواننده دارای فردیت و شخصیتی جداگانه است.

به این فکر نباشید که ویراستاران چه مواردی را نشر می‌کنند و یا مردم کشور منتظر خواندن چه موضوعاتی هستند. ویراستاران و خوانندگان پیش از دریافت نوشته‌ها نمی‌دانند منتظر چه نوع نوشته‌هایی هستند؛ البته با این‌هم آن‌ها همیشه خواهان موضوعی جدید هستند.

به این فکر نباشید که نوشته شما خواننده را جذب می‌کند یا خیر. اگر هنگام نوشتن، موضوع خنده‌داری به ذهنتان می‌رسد‌ آن را بنویسد؛ «زیرا هر وقت می‌توانید آن را پاک کنید؛ ولی همیشه حال‌وهوای نوشتن نخواهید داشت.» شما عمدتاً ابتدا برای خشنودی خودتان می‌نویسید و اگر اجازه بدهید دیگران نیز از نوشته شما لذت ببرند به‌صورت غیرمستقیم زمینه لذت و تفریح خوانندگان خود را – که ارزش نوشتن دارند- نیز ایجاد کرده‌اید. اگر در این بین، خواننده کم‌حوصله‌‌یی را نیز از دست دادید اشکالی ندارد؛ در حقیقت شما نیازی به این طیف ندارید.

شاید این حرفم پارادوکس به نظر آید؛ زیرا قبلاً یادآوری کرده بودم که خواننده مانند پرنده‌یی ناشکیب روی لبه سیم در حالت خواب‌آلودگی و حواس‌پرتی است، باید به‌شدت مواظب از دست دادن وی باشید؛ اما اکنون می‌گویم که برای خودتان بنویسید و نگران دنبال کردن ]نوشته‌های‌تان توسط[ خواننده نباشید. در اولی طرز پروراندن استعداد مطرح است و دومی طرز کاربرد این مهارت برای تبارز شخصیت نویسندگی‌تان است.

درباره استعداد، هیچ بهانه‌یی موجه به نظر نمی‌رسد تا خواننده را در بدسلیقگی و بی‌احتیاطی نوشتاری‌تان از دست بدهید. اگر خواننده را در سطح نوشته از دست بدهید آن‌هم به این علت که درمورد نوع استفاده از عناصر و جزئیات نوشتاری بی‌دقت بوده‌اید، تقصیر شماست.

بحث من این است که دغدغه این موضوع را نداشته باشید که در تصویر کلی، آیا خواننده شما را و اصلاً آنچه را که می‌گویید دوست دارد یا خیر و یا به نحو نوشتن شما علاقه‌مند است یا افکار شما را می‌پسندد؟ در چنین مواردی است که باید نگران از دست دادن خواننده باشید. «تو همانی که هستی و خواننده هم همانی خواهد بود که هست.» شما به ‌عنوان نویسنده یا با خواننده کنار می‌آیید یا خیر.

بازهم ممکن است در حرف‌هایم احساس تضاد کنید. چگونه ممکن است پروای خواننده را نداشته باشیم و هم‌زمان او را نیز از دست ندهیم؟ به شما اطمینان می‌دهم که این دو مورد کاملاً از هم جدا هستند.

نخست این‌که به سختی تلاش کنید تا چگونگی استفاده از ابزار و عناصر نوشتاری را یاد بگیرید و ساده و کوتاه بنویسید. برای تنظیم و ترتیب جملات کوشا باشید. اگر این کار را یک عمل تخنیکی به حساب آورید به‌زودی خواهید دید که چقدر جملات‌تان صیقل یافته‌اند. ممکن است این روش از نگاه تخنیکی به‌سادگی شامپو کردن یا اصلاح سر و ریش‌تان نباشد؛ اما باید پیوسته درباره یافتن شیوه‌های نوین و متفاوت برای استفاده از ابزارتان فکر کنید. باید دست‌کم با مستحکم کردن بنیادی جملات‌تان از امکان از دست دادن خوانندگان‌تان بکاهید.

در مرحله دوم، موضوع خلاقیت را در نظر بگیرید. درباره چگونگی نویسندگی‌تان به خود سخت نگیرید و آنچه را می‌خواهید بگویید بنویسید؛ زیرا «طرز نوشتن» شما را تعریف می‌کند؛ بنابراین باید با خودتان صادق باشید تا سبک‌تان به‌تدریج از میان آشفتگی‌ها و به‌هم‌ریزی‌های نثری مشخص‌تر ظهور کند.

به یاد داشته باشید که ممکن است سال‌های زیادی برای شکل گرفتن سبک و لحن‌تان نیاز باشد. همان‌گونه که شکل‌گیری هویت‌تان زمان‌بر است، شکل‌گیری سبک مستقل و مشخص نیز به زمان نیاز دارد؛ البته هم‌زمان با بزرگ‌ترشدن‌تان امکان تغییر سبک‌تان نیز میسر است.

با تمام موارد یادشده، سن‌تان هرچه هست، هنگام نوشتن خودتان باشید. بسیاری از بزرگ‌سالان با توجه به نظریات جدیدشان، متمایل به نوشتن به همان شیوه سال‌های بیست و سی خویش هستند. تکراری و یک‌نواخت نوشتن تعدادی از نویسندگان کهن‌سال تا حدی خسته‌کننده به نظر می‌رسد و بسیاری از دانشجویان نیز به سبک بسیار قدیمی می‌نویسند؛ گویی سی سال از نثرشان می‌گذرد، آنان «با نوع جدید نوشتاری دوره خود آشنایی ندارند.»

هیچ‌گاه از واژه‌هایی که به زبان نمی‌گویید در نوشته‌های‌تان استفاده نکنید. اگر شما آدمی نیستید که مثلاً واژه‌هایی چون «واقعاً»، «بنابراین» و یا هم «علاوتاً» را در گفتار استفاده کند، پس در نوشتارتان‌ نیز این‌گونه واژه‌ها را وارد نکنید.

نوشته‌های مشابه

دکمه بازگشت به بالا