یادداشت روز/ مذاکره‌کنندگان دولت افغانستان و گروه طالبان در قطراعلام کرده‌اند که روی «شیوه کار مذاکرات بین‌الافغانی» به توافق رسیده و گفتگو روی آجندا آغاز خواهد شد. گرچه تا کنون جزییاتی از توافق بر سر شیوه کار مذاکرات بین‌الافغانی برای نسخه صلح کشور ارایه نشده، اما با توجه به روند تازه می‌توان امیدواری بیش‌تری به نتایج گفتگوهای صلح داشت.
درهمین حال، داکترعبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی، به‌عنوان رکن اساسی پیش‌برد گفتگوهای صلح با برخی از چهره‌های سیاسی کشور دیدار کرده است. آنچه در این نشست‌ها روی آن اتفاق نظر وجود دارد، شکل‌دهی اجماع سیاسی از رهبران و نخبه‌های سیاسی کشور برای چگونگی پیش‌برد روند گفتگوهای صلح است.
گرچه در این میان برخی از روندهای سیاسی و سران حزبی تلاش دارند تا به نحوی از رقابت‌های جناحی و اختلاف نظرهای جریانی خود با حکومت برای دست‌یابی به امتیاز استفاده‌جویی نمایند تا امتیاز سیاسی مورد نظر خویش را به‌دست آورند؛ اما با توجه به اینکه کشور در شرایط حساسی قرار دارد و از سویی هم طالبان به عنوان طرف مقابل گفتگوهای صلح کشور از لحاظ ساختاری به یک نظام‌مندی بهتر از قبل رسیده‌اند؛ تشکیل اجماع سیاسی نخبه‌ها و چهره‌های سیاسی کشور، به دور از امتیازطلبی و در حمایت از نظام امری ضروری است.
نخبگان سیاسی افغانستان در یک ونیم دهه پسین، با وجود تفاوت‌های فکری و سیاسی، حداقل به یک اجندای ملی مشترک باورمند بودند و این اجماع سلامت نظام و آینده صلح‌آمیز و مبتنی بر اراده مردم را در کشور ضمانت می‌کرد، اما متاسفانه امروز قشر سیاسی به دلیل رفتارهای ناشیانه و درک نادرست از رهبری و حکومت‌داری، از نظام و حاکمیت دور شده‌اند.
تشتت و پراکند‌گی سیاسی و اجتماعی موجود طی چند سال اخیر بی‌سابقه بوده، بیم آن می‌رود که اگر قدم‌های سنجیده برداشته نشود و اصل نظام مردم‌سالار نیز در بازی با طالبان قربانی شود.
در چنین شرایطی، افغانستان در آستانه یک آزمون دیگر قرار دارد. روند گفتگوهای صلح به همان اندازه که یک فرصت بزرگ برای تعیین سرنوشت و تقویت مردم‌‌سالاری جوان ماست، می‌تواند یک تهدید جدی برای تداوم و سلامت نظام نیز باشد.
با توجه به تجربه و وضعیت سیاست‌ورزی داخلی که با بحران و کشمکش روبه‌رو بوده، اگر چاره‌یی برای انجام اجماع سیاسی صورت نگیرد در آن صورت روند گفتگوهای صلح پیش رو نیز با خطر بحران و بن‌بست مواجه خواهد شد.
از طرفی به‌تنهایی نمی‌توان از رهبری حکومت انتظار داشت که اوضاع پیچیده فعلی را در روند گفتگوهای صلح درک کرده و اقداماتی مبتنی بر صلاح عمومی و خیر همگان اتخاذ کند، بل وظیفه جلوگیری از تصامیم نادرست به دوش نخبگان سیاسی کشور نیز قرار دارد.
نخبگان سیاسی در صورتی می‌توانند از خطرات احتمالی جلوگیری کنند که پیش از فرا رسیدن بحران در روند گفتگوهای صلح با طالبان، بر محور وفاق ملی گرد هم آیند و روی یک پلتفورم سیاسی با پایه‌های وسیع و آجندای مشترک ملی برای رویارویی سیاسی با طالبان به توافق برسند.
وفاق ملی و ایجاد تیم سرتاسری امری ضروری و حیاتی است، ولی تحقق آن ایجاب وسعت نظر آینده‌نگری و تسامح سیاسی را می‌نماید. بزرگان سیاسی کشور تا به راه‌‌های حل نو و ناآزموده نیندیشند و تا بیرون از دایره‌های آشنا به یارگیری سیاسی نپردازند، نخواهند توانست روند صلح را از چالش بزرگ به فرصت بزرگ بدل کنند.
با این حال، خوشبختانه اکثریت نخبگان سیاسی اوضاع پیچیده کنونی را درک می‌کنند و درصدد راه و چاره هستند. در روزهای اخیر دیده می‌شود که شخصیت‌ها و جریان‌های سیاسی کشور با نوعی مسوولیت‌پذیری سیاسی که کم‌تر در گذشته دیده شده، سرگرم گفتگو و رای‌زنی برای به وجود آمدن یک اجماع سیاسی کلان هستند، توقع می‌رود که در نتیجه این رای‌زنی‌ها، روحیه بلند سیاسی و فراقومی در سطح کشور تقویت شود و نخبگان سیاسی بر سر تشکیل یک تیم همه‌جانبه سیاسی و ملی برای اجندای اصلی گفتگوهای صلح به توافق برسند.
سید باقر واعظی
