پروسه صلح با محوریت مذاکرات قطر پس از رفتن به دور دوم دچار ابهام شده و سرنوشت موهومی یافته است. این وضعیت با روی کار آمدن دولت جدید در ایالات متحده امریکا دچار بلاتکلیفی بیشتر شد، چرا که تسهیل‌کننده اصلی مذاکرات صلح قطر، نماینده حکومت پیشین کاخ سفید به سرکردگی دونالد ترمپ بود؛ کسی که سیاست خارجی و داخلی‌اش تفاوت‌های جدی با جانشینش «جوبایدن» داشت.
به همین دلیل نیز، گروه طالبان با پشت‌کردن به میز مذاکره، مسیر خویش را از سمت کاخ سفید تغییر داده و به سوی حریفان سیاسی واشنگتن روی آورد. هیات مذاکره‌کننده قطر با سفر به تهران و مسکو نشان داد که احتمالا چراغ سبز واشنگتن برای آنان تغییر رنگ داده است.
سخنان وزیر دفاع امریکا که طالبان را متهم به پیمان‌شکنی نموده و عامل تشدید خشونت خواند نیز دلیل روشنی براین مدعاست. در واقع، این گروه با رای‌زنی‌های منطقه‌یی در تقلای یافتن حامیان مالی و سیاسی است تا بتواند به مانور نظامی و افزایش خشونت ادامه داده و کماکان موضع سیاسی‌شان را سرد نگه‌دارند تا دیدگاه قاطع کاخ سفید در قبال مذاکرات صلح افغانستان روشن شود.
موضوع مهم‌تر اما بازتاب وضعیت موجود و موضع جدید گروه طالبان در فضای داخلی افغانستان است. حقیقت این است که از دیدگاه مردم و افکار عمومی، کشورهای منطقه و همسایه افغانستان از جمله ایران، پاکستان و روسیه در طول سالیان اخیر، آتش‌بیار معرکه در جنگ جاری افغانستان بوده‌اند. از این جهت هرگونه همسویی سیاسی با این کشورها از سوی مخالفان مسلح دولت افغانستان به معنای دشمنی با ملتی است که هر روزه قربانی آتش خشونت‌های این گروه می‌گردند. بنابراین، شکی نیست که سفرهای منطقه‌یی گروه طالبان، جایگاه این گروه را در مقیاسی ملی با بدبینی بیشتر همراه خواهد ساخت.
رای‌زنی‌های سیاسی گروه طالبان در منطقه و تشدید خشونت آنان در داخل کشور در حالی با مصالح ملی و مردمی در تضاد قرار گرفته که برخی حلقه‌های سیاسی داخلی خواسته یا ناخواسته به‌دنبال تضعیف جمهوریت هستند. در واقع این حلقهها بدون اینکه خود متوجه باشند آب به آسیاب دشمن انداخته و تنش‌های موجود را دامنه‌دارتر می‌سازند.
در این میان، آنچه دارای اهمیت بیشتر است، اجماع ملی پیرامون ارزش‌های انسانی و ملی است که طی دو دهه گذشته به‌دست آمده و کم‌رنگ‌شدن آنان به معنای شکست تلاش‌های بیست ساله ملی و بین‌المللی است. شکی نیست که مخالفان مسلح حکومت مخالف جدی و قاطع این ارزش‌ها بوده و در صورت پیروزی از هر طریقی، برای نابودی این اصول و ارزش‌ها خواهند کوشید. بنابراین، تحقق صلح و نتیجه دادن مذاکرات جاری زمانی ارزشمند است که از یک سو افغانستان قربانی دسیسه‌های همسایگان بدخواه نگردیده و از جانب دیگر، ارزش‌های ملی و انسانی چندین‌ساله را از دست ندهد.
ح. جاوید
