دو مقام ارشد و ده کارمند وزارت شهرسازی و اراضی در تاریخ 2حوت سال قبل از سوی پولیس مبارزه با جرایم سنگین وزارت امور داخله بازداشت شدند. این وزارت، دلیل بازداشت افراد یادشده را حیف‌ومیل ملیون‌ها افغانی در قرارداد‌های وزارت شهرسازی و اراضی عنوان کرد.
رویداد قضیه
بر اساس مکتوب شماره (14363) مورخ 16/5/1397، آمریت سکتور زیربناهای فزیکی و منابع طبیعی ریاست اجراییه، ریاست عمومی بودجۀ وزارت مالیه، بنابر تقاضای نماینده مردم ولایت زابل در ولسی جرگه، خواهان تامین بودجه برای اعمار «لیسه سیدخیل» ولسوالی ارغنداب ولایت زابل شده و از وزارت شهرسازی و مسکن وقت خواسته است تا اعمار لیسه سید خیل ارغنداب ولایت زابل را شامل پروژه اعمار و تجهیز مکتب‌های تعلیمات عمومی، زیر کود (270332/AFG) که پروژه متذکره قبلاً زیر برنامه ساختمانی عامه و دولتی آن وزارت بوده، شامل سال مالی(1397) کند.
ریاست برنامۀ ساختمان‌های عامه دولتی به جواب مکتوب بالا، مکتوب شماره (10140) را به تاریخ 24/12/1397، پروژه‌ها را جهت سروی به ریاست سروی و مطالعات وزارت شهرسازی و اراضی ارسال کرده است؛ اما این ریاست ذریعه مکتوب شماره (861/728) مورخ 5/4/1398، از عدم سروی پروژه مذکور به‌نسبت مشکلات امنیتی خبر داده است.
این در حالی‌ست که به تاریخ 29میزان سال1397 قراردادی به‌نام پروژه مکتب سیدخیل ولسوالی ارغنداب ولایت زابل، به امضای وزیر پیشین، سید سعادت منصور نادری با شرکت ساختمانی و سرک‌سازی «تمیم امینی» ترتیب و منعقد شده است.
مطابق اصول و طرزالعمل تدارکاتی یک پروژه باید 15مرحله پاینی را سپری کند؛ اما اسناد نشان می‌دهد که در پروژۀ مکتب سیدخیل، تنها موافقت وزارت مالیه گرفته شده و از طی مراحل دیگر خبری نیست!
- سروی تخنیکی؛
- دیزاین نقشه؛
- پروسه تدارکات؛
- عقد قرارداد؛
- تطبیق پروژه؛
- موافقت ریاست شهرسازی ولایتی؛
- ارایۀ راپور پیشرفت کار؛
- ارزیابی ریاست نظارت و مراقبت؛
- تایید ریاست تدارکات؛
- برنامۀ مدیریت پروژه؛
- پروسۀ ریاست مالی؛
- امضای وزیر، معین مالی و اداری و رییس مالی؛
- تایید وزارت مالیه؛
- و در آخرین مرحله، پس از بررسی‌های دقیق انتقال پول به‌حساب شرکت تطبیق‌کنند صورت می‌گیرد.
یافته‌های روزنامه راه مدنیت نشان می‌دهد که در ساخت مکتب سیدخیل به هزینۀ بیشتر از 68ملیون افغانی، طی حواله‌هایی با امضای رسمی «محمود کرزی» وزیر فعلی شهرسازی و اراضی و «خاطره سادات» معین مالی و اداری پیشین وزارت شهرسازی و اراضی اجرا و نزدیک به 40ملیون افغانی حیف‌ومیل شده است.
اسناد نشان می‌دهد که خاطره سادات و چند تن از کارمندان بلندرتبه این اداره، افراد دخیل در این مساله بوده‌اند. در طرح این پروژه امضای بیش از 30تن از مسوولان بلندرتبه این وزارت جعل و کاپی شده است. در حالی‌که هیچ یکی از مسوولان امور، آگاه برچنین مساله نبوده و تمام مراحل روند اداری این مکتب توسط خاطره سادات و همکاران زیردست او صورت گرفته است.
افراد یادشده، بعدا طرح اجرای بخشی از پول این پروژه را به وزارت شهرسازی و اراضی پیشنهاد کرده که از سوی محمود کرزی سرپرست این وزارت نیز پذیرفته و امضا شده است. طبق اسناد، مسوول اصلی این طرح، خاطره سادات معیین مالی و اداری وزارت شهرسازی، سید ابرار سیدی رییس مالی این وزارت و حمید جلیل، آمر مالی وزارت شهرسازی و اراضی بوده است. این در حالی است که برای پیشرفت کارهای این پروژه، مبلغ نزدیک به 40ملیون افغانی از طرف وزارت مالیه طبق انوایس‌های (invoice) موجود پرداخت شده است.
بر بنیاد تحقیقات صورت‌گرفته و بررسی ادارات دولتی، جعلی‌بودن این طرح زمانی ثابت می‌شود که 25ملیون افغانی، انتقال پول صورت گرفته است. با این‌حال، در جریان بررسی‌های مکرر وزارت شهرسازی از این مساله، 15میلیون افغانی دیگر نیز به‌حساب شرکت تطبیق‌کننده انتقال داده می‌شود.
این مبلغ به حساب بانکی شرکت تمیم امینی انتقال یافته که رییس آن، شخصی به‌نام محمد امین گفته شده است. در مکتوبی که از طرف این شرکت به ریاست شهرسازی و مسکن ولایت زابل نوشته شده، چنین آمده است: «شرکت ساختمانی تمیم امینی که اعمار پروژه لیسه سیدخیل ولایت زابل را عقد قرارداد کرده بود، اکنون کار پروژه مذکور 58فیصد پیش رفته، بنابراین از مقام محترم خواهشمندیم تا امر اجرای انوایس (صورت‌حساب) 9/16 شانزده عشاریه نُه درصد پروژه مذکور را بالای شعبه ذیربط عنایت فرماید.» در پای این مکتوب نیز امضای مسوولان و مقامات وزارت شهرسازی دیده می‌شود.
این‌همه در حالی‌ست که بعد از جعلی ثابت‌شدن این طرح از سوی ادارات عدلی و قضایی دو نفر از متهمان این حیف‌ومیل، به‌نام‌های سید ابرار سیدی؛ رییس مالی وزارت شهرسازی و حمید جلیل؛ آمر مالی این وزارت از کشور خارج می‌شوند.
اسنادی که روزنامه راه مدنیت به‌آن دست یافته نشان می‌دهد که لوی ثارنوالی 9تن از مسوولان وزارت شهرسازی و اراضی را بازداشت می‌کند. بعد از بررسی‌ها چهار تن از متهمان به قید ضمانت آزاد شده و پنج تن دیگر تا حال در توقیف‌اند.
انوایس‌های انتقال پول از سوی چه کسانی و به‌کدام تاریخ امضا شده‌اند؟
طبق اسناد به‌دست‌آمده، امضای 9تن از مسوولان بازداشت‌شده از سوی افراد «جعل‌کار، جعل و یا کاپی» شده است. از میان سه فرد متهم به جعل و یا کاپی امضای مسوولان، اما «خاطره سادات» به‌دلیل امضای اصلی از سمتش برکنار و به لوی ثارنوالی معرفی شده است.
اسنادی که روزنامه راه مدنیت به‌آن دست یافته نشان می‌دهد نزدیک به 40ملیون افغانی در پنج مرحله به حساب بانکی شرکت «تمیم امینی» در میوندبانک انتقال یافته است. لازم به یادآوری است که در رابطه به انتقال پنج‌مرحله‌‌یی این مبلغ، اسنادی از لوی سارنوالی و مکتوب‌های مربوط به وزارت شهرسازی وجود دارد که نشان می‌دهد مبلغ‌های ذکرشده در مرحلۀ پنجم با هم، هم‌خوانی ندارند.
مرحلۀ اول: 7ملیون و 465هزار و 750 افغانی، به امضای محمد حکیم، رییس برنامه ساختمان‌های عامه و دولتی اجرا شده است. مکتوب‌های شماره (8037/3986) مورخ هفتم میزان 1398و (6598/7396) مورخ 27سنبله 1398؛ در زمینه صراحت دارد. این مقدار پول در مقابل پیشرفت 10.9درصد پیشرفت کار، اجرا شده است. البته باید یادآور شد که بر اساس ابراز نظر ریاست کرمینال‌تخنیک، امضای درج این حواله با امضای اصلی محمد حکیم مطابقت ندارد.
مرحلۀ دوم: این مرحله با امضای خاطره سادات اجرا شده که طی آن 7ملیون و 155هزار و 546 افغانی پول به حساب شرکت یادشده انتقال داده شده است. مشخصات این مرحله در مکتوب‌های شماره (8037/3986)، مورخ 25قوس1398 و (6598/7396)، مورخ نهم قوس1398 موجود می‌باشد. این مبلغ در مقابل 10.45فیصد پیشرفت کار پرداخت شده است.
مرحله سوم: انتقال پول که باز هم با امضای خاطره سادات صورت گرفته، مبلغ 8ملیون و 158هزار و 743 اعشاریه 8 افغانی را شامل می‌شود. مکتوب‌های مربوط به این مرحله، با شماره‌های (8037/3986) مورخ 19جدی 1398 و (6598/7396)، مورخ 14 همان ماه اجرا شده است.
مرحله چهارم: 6ملیون و 835هزار و 852 اعشاریه 6 افغانی، بار دیگر با امضای خاطره سادات اجرا شده است. مکتوب‌های شماره (987/1014)، مورخ چهارم اسد سال گذشته و (8037/3986)، مورخ 19جدی 1398، مرحله چهارم انتقال پول را نشان می‌دهد.
- درشت‌ترین رقم انتقال پول که با امضای محمود کرزی، وزیر فعلی وزرات شهرسازی و اراضی صورت گرفته، 10ملیون و 234هزار و 581 افغانی را شامل می‌شود. معلومات این مرحله در مکتوب‌های شماره (1288/1321)، مورخ 31سنبله سال گذشته و (8037/3986)، مورخ دوم ثور آن‌سال ثبت است. رقم یادشده از مقدار پول در این مرحله، در اسناد مربوط به لوی سارنوالی 21هزار و 581 افغانی، مبلغ کم‌تر را نشان می‌دهد.
اختلاف میان ارقام این دو سند ممکن است ناشی از ارسال چند مکتوب در رابطه به انوایس این مرحله و یا عدم دقت سارنوالی در زمینه ناشی شده باشد.
محمود کرزی در کجای دوسیه قرار می‌گیرد؟
امضای محمود کرزی؛ وزیر شهرسازی و اراضی، در پای انوایس مرحلۀ پنجم گرفته شده و دوباره برای توافق پرداخت بودجه به وزارت مالیه ارسال شده است؛ اما جالب این‌جاست که هیچ‌گونه بررسی قانونی از سوی ارگان‌های عدلی و قضایی در رابطه به آقای کرزی نشده، در حالی‌که محمود کرزی مانند خاطره سادات پای انوایس درشت‌ترین رقم، رسما امضا کرده و پول هم از طرف وزارت مالیه اجرا شده است.
دیگر متهمان کجایند؟
شواهد نشان می‌دهد که محمد امین، رییس شرکت ساختمانی و سرک‌سازی تمیم امینی با سه فرد متهم دیگر؛ هرکدام خاطره سادات، سید ابرار سیدی و حمید جلیل هم‌دست بوده‌اند. آن‌ها در طی مراحل پروسۀ تطبیق و اجرای پرداخت بودجه در جعل آن دخیل بوده‌اند. از میان آن‌ها گفته می‌شود که سید ابرار سیدی و حمید جلیل از کشور خارج شده و خاطره سادات از وزارت شهرسازی و اراضی برکنار می‌شود؛ اما از محمد امین؛ رییس شرکت خبری نیست. لازم به یادآوری است که در زمینۀ سید ابرار و حمید جلیل تا کنون اقدامی در پیوند به این قضیه صورت نگرفته است.
فیصله محکمه ابتدایی رسیدگی به جرایم سنگین
محکمه ابتدایی رسیدگی به جرایم سنگین فساد اداری، خاطره سادات، معین اسبق مالی و اداری وزارت شهرسازی را با شرکای جرمی‌اش به تاریخ هشتم جوزای سال جاری اعلام و در جلسۀ علنی با حضور متهمان محکوم به مجازات کرد.
بر اساس فیصله این محکمه و طبق ماده (75) کود جزا، خاطره سادات به مدت چهار سال و هشت ماه، محمد ناصر ولد محمد اسلم متخصص امور مالی و حسابی وزارت شهرسازی، به مدت چهار سال و هشت ماه، ذبیح‌الله ولد خلیل‌الله کارمند ارشد مالی، به مدت چهار سال و هشت ماه، فخرالدین ولد خدابخش آمر مالی بودجه عادی، به مدت سه سال و شش ماه، حفیظ الله ولد عزیزالله عضو مدیریت کنترول این وزارت مجموعاً به مدت سه سال و شش ماه، عظیم‌الدین ولد محمد آصف، مدیر عمومی کنترول وزارت شهرسازی مجموعا به مدت یک‌سال و دو ماه؛ هر کدام محکوم به حبس تنفیذی شدند.
از میان متهمان، خاطره سادات با وجود معرفی شدن به لوی ثارنوالی، به تاریخ 10/1/1400 در شرکت «برشنا»، به‌عنوان رییس تجارتی مقرر شده بود و گفته می‌شود که پس از حکم دادگاه به امریکا فرار کرده است. خواستیم نظر خاطره سادات را در این موارد بدانیم ولی از سوی وی هیچ پاسخی دریافت نکردیم.
جعل و تزویر گسترده
بر اساس اسناد رسمی لوی سارنوالی در جواب استعلام روزنامه راه مدنیت، پروژه اعمار تعمیر لیسه سید خیل ولسوالی ارغنداب ولایت زابل، خیالی بوده و پشت این طرح افراد متقلب بوده‌اند.
سارنوالی مرکز عدلی و قضایی مبارزه با فساد اداری تایید می‌کند که 39ملیون و 828هزار و 891 اعشاریه 8 افغانی به حساب شرکت قراردادی تمیم امینی انتقال داده شده و حدود 28 ملیون 644 هزار و 899 اعشاریه 3 افغانی باقی مانده است.
تحقیقات به عمل آمده و اسناد جمع آوری شده پیرامون قضیه مکتب سیدخیل نشان می‌دهد که در عمل نه کدام قرارداد و نه‌کاری صورت گرفته؛ اما انتقال پول هنگفتی به حساب شرکت تمیم امینی در میوند بانک انجام شده است.
یک انوایس به امضای محمد حکیم، رییس برنامه و ساختمان‌های عامه دولتی و چهار انوایس دگر با امضای اصلی خاطره سادات معین اسبق وزارت شهرسازی و اراضی صورت گرفته است.
در تمام اسناد مرتبط با پروژه مکتب سیدخیل، از قبیل قرارداد، مکتوب‌ها، حجم پیشرفت کار، لیست بررسی، امضای مسوولان فعلی و قبلی تذویر و جعل دیده می‌شود. در حال حاضر اسناد واقعی مرتبط با این پروژه در دفاتر وزارت شهرسازی و اراضی موجود نمی‌باشد.
گزارشگر: زهره نوا
