بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) در حضور رییسان کمیسیون‌های انتخابات و شکایت ابراز کرد گزارش‌هایی به این نهاد رسیده که سران دولت در امور کمیسیون‌ها مداخله می‌کنند.
نعیم ایوب‌زاده، رییس این نهاد روز یکشنبه در نشستی در حضور نجیب‌الله احمدزی؛ رییس کمیسیون انتخابات و عبدالعزیر آریایی؛ رییس کمیسیون شکایات انتخاباتی به رسانه‌ها گفت که مداخله‌های سیاسی در امور انتخابات جریان دارد.
آقای ایوب‌زاده اضافه کرد گزارش‌هایی که به ما رسیده حاکی از مداخله سران دولت در امور انتخابات است و ما درصدد مستندسازی این گزارش هستیم.
رییس تیفا گفت از سران دولتی می‌خواهیم که در امور انتخابات مداخله نکنند و اجازه بدهند کمیسیون‌های انتخاباتی با استقلال کامل به کارهای خود رسیدگی کنند.
وی به سران دولتی هُشدار داد که اگر دست از مداخله‌های خودشان برندارند، افشاسازی می‌کند و آن وقت مردم با دولت طرف خواهند شد.
نجیب الله احمدزی، رییس کمیسیون انتخابات در همین حال بدون رد کردن ادعاهای رییس بنیاد تیفا گفت، به صورت تلویحی، معرفی نکردن یک تن به عنوان رییس دارالانشا را مداخله در امور کمیسیون انتخابات بیان کرد و گفت که از رییس جمهوری می‌خواهیم که هر چه زودتر کسی را انتخاب کند.
آقای احمدزی خاطرنشان کرد که کمیسیون با مشکلات زیادی چون ناامنی و کمبود منابع مالی مواجه است و گفت که از سران دولت می‌خواهیم که تدابیر امنیتی و مالی را انجام دهند و مداخله نکنند.
رییس کمیسیون انتخابات همچنین اشاره کرد که اجازه نمی‌دهد کسی در امور کمیسیون دخالت کند.
کمیسیون انتخابات حدود یک ماه پیش، سه تن را به رییس جمهوری برای احراز کرسی ریاست دارالانشای کمیسیون انتخابات معرفی کرد تا رییس جمهوری از میان این سه تن؛ یکی را به عنوان رییس تعیین کند.
عبدالعزیر آریایی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات نیز، انتخابات پیش رو را یک “آزمون” خواند و گفت که اگر این آزمون قربانی افراد و اشخاص شود، کشور به سمت یک بحران بزرگ خواهد رفت.
مسوولان بنیاد تیفا همچنین گفتند که عملکرد دولت در برابر انتخابات باید صادقانه باشد تا مردم به انتخابات باور کنند و انتخابات را قاعده‌یی برای تغییر بدانند.
ناممکن بودن برگزاری انتخابات در زمان معین
ریاست جمهوری حدود ده روز پیش گفته بود که کمیسیون انتخابات در نشست‌هایی که با سران دولت و سفیران کشورهای همکار داشته، تصمیم دارد که تقویم انتخاباتی را تا اوایل حمل سال آینده مشخص کند.
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان اما در نشست امروزش ابراز کرد ارزیابی‌های صورت گرفته شده نشان می‌دهد که امکان برگزاری انتخابات در زمان مشخص شده وجود ندارد.
نعیم ایوب زاده گفت که برای انتخاباتی شفاف باید ساختار آماده و توانایی عملیاتی وجود داشته باشد. او علاوه کرد اکثر کمیشنرانی که انتخاب شده‌اند، تجربه کافی در امور برگزاری انتخابات را ندارند و دولت در این زمینه واقع‌بینانه عمل نکرده است.
وی همچنین اضافه کرد که تاکنون فهرست رای‌دهندگان تهیه نشده، حوزه‌های انتخاباتی در هاله‌یی از ابهام است، مراکز رای‌دهی ارزیابی نشده و طرزالعملی درست در قسمت استخدام و نظام انتخاباتی تهیه نشده است.
رییس تیفا موارد ذکر شده را از جمله عامل‌هایی نام برد که بر ناممکن‌سازی برگزاری انتخابات در حمل سال آینده خورشیدی مُهر صحت می‌زند.
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که چندی پیش، شاه حسین مرتضوی معاون سخنگوی ریاست جمهوری به نقل از رییس جمهوری گفته بود که بر اساس قانون انتخابات جدید، هر کس و یا گروهی که در انتخابات پیش رو تخطی، تقلب و یا فساد کند به صورت جدی مورد تعقیب نهادهای عدلی و قضایی قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر مهمترین پرسش و دغدغه اصلی فرا روی انتخابات، مساله تک‌کرسی شدن انتخابات است.
کمیسیون انتخابات چندین هفته پیش؛ چندین نشست با نمایندگان احزاب سیاسی، فعالان مدنی و نخبگان جامعه برگزار کرد تا بر سر نحوۀ برگزاری -تک کرسی یا غیر از آن- انتخابات تصمیم بگیرد.
کمیسیون در نشست‌هایی که داشت، سه طرح را به ریاست جمهوری ارایه کرد: ۱- تقسیم حوزه‌های انتخاباتی بر حوزه‌های تک‌کرسی (در قانون جدید این گونه ذکر شده)، ۲- تقسیم حوزه‌های انتخاباتی بر حوزه‌های کوچک‌تر و ۳- استفاده از حدود ولایت‌ها به حیث حوزه‌های انتخاباتی.
در پیوند به برگزاری انتخابات، گمانه‌هایی نیز وجود دارد که تمایل کمیسیون مستقل انتخابات نیز به روش سوم (استفاده از حدود ولایت‌ها به حیث حوزه‌های انتخاباتی) است.
از سوی دیگر برخی از کارشناسان و فعالان جامعه مدنی و انتخاباتی نیز بر این باورند که برگزاری انتخابات به روش ولایتی می‌تواند روند برگزاری انتخابات را تسریع کند.
شاه حسین مرتضوی اما در این مورد گفته بود که این طرح به کابینه مراجعه شده تا تصمیم نهایی گرفته شود. او از نظر دولت در این باره سخنی نزد.
علی‌رضا احمدی/ راه مدنیت
