راه مدنیت: علی امیری، پژوهشگر ارشد حوزه مطالعات اسلامی در سیزدهمین نشست گفتمان تساهل و مدارا مهمان سخنران برنامه بود و از منظر «نسبت تاریخ و رواداری در تمدن اسلام» به سخنرانی پرداخت. این برنامه با حضور گسترده دانشجویان، استادان، فرهنگیان و مهمانان در تالار مرکز معلومات افغانستان در پوهنتون کابل برگزار شد.
استاد امیری رویکرد «صرفا نظری» را در امر فهم و کارکرد تساهل مدارا «غیر موثر» دانست و تصریح کرد که با اتکا به پیشینه پربار فرهنگی جوامع، نمی‌توان این مساله را این گونه تبیین کرد که در حال حاضر نیز با تکیه به این پیشینه پربار، تساهل و مدارا در جامعه وجود داشته باشد.
امیری تحلیل تاریخی مبحث تساهل و مدارا را نیز بیشتر یک امر تحقیقی خواند و تصریح کرد که نباید در این مورد اسیر فرهنگ شد.
به باور وی فرهنگ در امر برخوردار شدن از تساهل و مدارا چیزی تحویل‌مان نمی‌دهد و گذشته فرهنگی ربطی به تعیین رفتار امروز انسان‌ها ندارد. او با آوردن مثال‌هایی در این زمینه وضاحت داد جوامعی را می‌شناسیم که گذشته فربه فرهنگی از منظر رواداری ندارد اما اکنون وضع بهتری نسبت به خیلی از جوامعی که گذشته فرهنگی غنی دارد و رفتار متساهلانه را به خوبی تجربه کرده است.
به باور این پژوهشگر افغان، چیزی که امروز باید پرسیده شود این است که آیا امروز در جامعه ما تساهل و مدارا وجود دارد یا ندارد؟ او در ادامه اشاره کرد که نظر به دلایلی از جمله نبود «اعتماد به نفس عقلانی» و نیز «نبود ثبات سیاسی» تساهل و رواداری نداریم.
به باور امیری اعتماد به نفس عقلانی به ما این امکان را می‌دهد که در «مقام سنجش» قرار داشته باشیم و در این حالت ضرورت خشونت منتفی می‌شود.
این استاد دانشگاه به این عقیده است که ثبات سیاسی، منافع پایدار و با ثبات را خلق می‌کند و مادامی‌که جامعه به ثبات سیاسی نرسد، انارشی و بی‌نظمی هر آن جامعه را مستعد سقوط به کام خشونت و جنگ می‌سازد.
وی در عین حال توضیح داد که در معارف افغانستان کمتر به مساله ترویج تساهل و مدارا پرداخته شده است و در نهایت هیچ چیزی جز بازگشت به نفس خود، نمی‌تواند در تحقق امر تساهل و رواداری کارساز باشد. «مدارا یک فضیلت است و این فضیلت باید در وجود شخص ایجاد شود.»
امیری تصریح کرد که تساهل و رواداری با تمرین به وجود می‌آید نه با تکیه بر تاریخ و فرهنگ و سایر ارزش‌های اجتماعی و آموزه‌های دینی.
این برنامه با پرسش و پاسخ پایان یافت.
طاها فضل
