مصطفی هزاره
جرگه مشورتی صلح به آزادی زندانیان فهرست‌شده طالبان رای مثبت داد؛ رایی که به‌عنوان کلید ورود طالبان به گفتگوهای بین‌الافغانی با دولت افغانستان شناخته می‌شود.
پس از فشار و اصرار حلقات مختلف داخلی و خارجی، رییس‌جمهور تصمیم برای آزادسازی زندانیان این گروه را به جرگه مشورتی صلح سپرد، تصمیمی که حکومت به این دلایل آن را اتخاذ کرده است:
دلیل نخست آینده‌نگری رییس‌جمهور است که مسوولیت آزاد کردن جنایتکاران سابقه‌دار افغانستان را به خود مردم واگذار کرد. دوم، تصمیم دولت برای مشارکت دادن مردم در تصمیم‌گیری و گفتگو با گروهی است که عامل ناامنی برای مردم و ویرانی کشور به شمار می‌آیند.
اما در پس اصرار طالبان بر آزادسازی چهارصد زندانی منحصر‌به‌فرد این گروه چه چیزی نهفته است؟
به نظر می‌رسد طالبان در تلاش برای احیای دوباره نیروهای نظامی خود هستند. تلفات سنگین آن‌ها در نبرد با نیروهای امنیتی به‌خصوص در یک سال گذشته، ضربات جبران‌ناپذیری بر این گروه وارد کرده است.
فهرست زندانیان و آمار نبردهای این گروه با نیروهای امنیتی کشور، نشان می‌دهد که بیشتر نخبگان نظامی این گروه یا در جنگ کشته شده یا در زندان‌های دولت افغانستان بسر می‌برند.
از طرفی تغییر استراتژی نظامی طالبان در دو سال گذشته در تغییر سطح خشونت و استفاده از اهداف عمومی مثل شفاخانه‌ها، مکان‌های عمومی و مراکز تحصیلی و فرهنگی برای جلب‌توجه بیشتر در انظار عمومی و رسانه‌ها نشان می‌دهد که این گروه توانایی گذشته خود را از دست داده و دست به دامن اهداف عمومی و غیرنظامی برای جلب‌توجه شده است.
برنامه احیای دوباره نیروهای طالبان چگونه خواهد بود؟
بررسی سطحی نقشه جنگ افغانستان، نشان می‌دهد که «گروه داعش» در حقیقت شاخه‌یی جدید از گروه طالبان به حساب می‌آید که برای انجام حملات خون‌بارتر در شرایط سیاسی مختلف، در مناطق شرقی و به‌خصوص جنوب‌شرقی کشور تشکیل شده است.
در حقیقت طالبان در تلاش تقسیمات تازه‌یی در استراتژی جنگ خود هستند و در این تشکیل، طالبان در مناطق نزدیک به وزیرستان و موردحمایت مستقیم «آی‌اس‌آی» پاکستان، در قالب گروه خودخوانده داعش فعالیت خواهند کرد.
از طرفی بیشتر زندانیان باقی‌مانده این گروه که در لوی‌جرگه درباره آزادی آن‌ها توافق صورت گرفته، از ولایت قندهار هستند. باتوجه به ترور فرمانده عبدالرزاق در سال گذشته، این گمانه تقویت می‌شود که گروه طالبان و «آی‌اس‌آی» در تلاش برای ایجاد پایتختی تازه برای گروه طالبان در افغانستان هستند.
از طرف دیگر، تغییر و تبدیل‌های تازه این گروه در بخش نظامی و جایگزین شدن فرزند جوان و بی‌تجربه ملا محمدعمر به‌عنوان فرمانده شاخه نظامی طالبان، نشان می‌دهد که این گروه قصد دارد تا با حضور فرزند ملاعمر به‌عنوان یک قندهاری برای بار دوم به این شهر به‌عنوان پایتخت خود بنگرد.
طالبان برای این کار نیازمند آزادسازی نیروهای دربند خود برای حضوری قدرتمندتر است، همچنین بسیاری از افراد شامل در این فهرست، در نقش مافیای مواد مخدر می‌توانند به‌عنوان بازوی مالی طالبان عمل کنند و به این گروه در پایتخت تریاک جهان دوباره جان ببخشند.
طالبان درصدد صلح نیستند و هیچ تغییری در نگرش سیاسی – اجتماعی این گروه به میان نیامده است. آن‌ها هنوز با ایده فتح و دیگر کلیدواژه‌های خود با مردم حرف می‌زنند. همچنین به نظر نمی‌رسد که دولت پاکستان به‌عنوان حامی و مادر طالبان، به‌راحتی حاضر باشد پایگاه‌های مناطق وزیرستان را که میلیون‌ها دالر خرج آن شده، به‌آسانی از دست بدهد.
اما صلح با طالبان نیازمند تغییر نگاه این گروه است؛ گروهی که سال‌ها با قتل و غارت و ترور، هزاران افغانستانی را کشته‌اند و برای آشتی با مردم، باید به پرسش‌های بسیاری پاسخ دهند.
