حشمت ناصری؛ سخنگوی وزارت شهرسازی و اراضی
تاپی نام پروژه‌ایست که از سال ۲۰۱۶ آغاز شده و هدف آن انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند است. طول مجموع لولۀ گاز تاپی ۱۸۱۴کیلومتر است که ۸۱۴کیلومتر آن در خاک ما و در شاهراه هرات-قندهار قرار دارد.
حکومت همواره اجرای پروژۀ تاپی را از مهمترین پروژه‌ها در سطح منطقه دانسته و تلاش داشته تا فرصت تحقق زودهنگام این پروژه مهم و حیاتی فراهم شود.
با توجه به رهنمود ریاست جمهوری و اهمیت این پروژه برای کشور، وزارت راه و شهرسازی در تلاش است تا موانع تخنیکی و حقوقی عملی‌شدن آن را رفع کند.
در بُعد تخنیکی، این وزارت در هماهنگی با وزارت معادن و پترولیم و شرکت تطبیق‌کننده این پروژه، مسیر پروژه تاپی را به گونۀ همه‌جانبه مورد بررسی قرار داد و در نتیجه این بررسی دیده شد که در چندین ساحه، مسیر پروژه مشکلات جدی تخنیکی داشته به طوری که در ولسوالی میوند ولایت قندهار درختان و زمین‌های زراعتی مردم را متاثر می‌ساخت و به همین ترتیب، کشیده‌شدن لولۀ گاز از داخل شهر دلارام در ولایت نیمروز خطرهای مالی و جانی را متوجه باشندگان این شهر می‌ساخت.
بنابراین، مسیر پروژه تاپی در پنج ولایت افغانستان به صورت اساسی بازنگری شد و به منظور کاهش خسارات و تسهیل روند مالکیت اصلاحاتی افزوده شد.
در بُعد حقوقی و با توجه به قوانین استملاک در کشور، مالکیت مسیر این پروژه به علت فرامنطقه‌یی بودن آن با مشکلاتی همراه بود که ایجاب می‌کرد تا خلاهای قانونی موجود رفع شود. این بار وزارت شهرسازی با همکاری وزارت معادن، وزارت عدلیه و شرکت تطبیق‌کنندۀ این پروژه کار روی تدوین قانون جدید استملاک را آغاز کرد.
در جریان دو ماه اخیر، آغاز زودهنگام پروژۀ تاپی بیش‌ازپیش در صدر اولویت‌های کاری رهبری جدید وزارت شهرسازی و اراضی قرار گرفته است.
این وزارت تلاش کرده تا با برگزاری جلساتی درهماهنگی با تمام ادارات مربوط فعالیت‌هایی را در زمینۀ تحقق زودهنگام این پروژه فراهم کند.
در نتیجۀ این تلاش‌ها تفاهم‌نامۀ سه‌جانبه میان وزارت شهرسازی، وزارت معادن و شرکت تطبیق‌کننده پروژه ترتیب شد که به زودی میان طرف‌ها به امضا خواهد رسید.
بر مبنای این تفاهم‌نامه، قرار است واحد مشخصی برای مدیریت امور مربوط به تثبیت حق مالکیت زمین مسیر پروژه تاپی و همچنین تامین ارتباطات و هماهنگی‌های لازم با ادارات سکتوری در چهارچوب وزارت شهرسازی ایجاد و این واحد برای پیشبرد بهتر امور از سوی شرکت تطبیق‌کنندۀ پروژۀتاپی مجهز شود.
طبق مفاد این تفاهم‌نامه، کمیتۀ رهبری با حضور نمایندگان ارشد وزارت‌های شهرسازی و معادن و شرکت تطبیق‌کننده پروژۀ تاپی ایجاد خواهد شد. این کمیته مدیریت و نظارت از کلیۀ امور مربوط به این پروژه، فراهم نمودن تسهیلات لازم برای تیم‌های کاری و حل مشکلات ساحوی را بر عهده دارد.
به همین ترتیب، در روشنایی قانون استملاک مسیر پروژه تاپی، قرار است دو موافقت‌نامه در خصوص خدمات استملاک و حقوق اجاره زمین مسیر پروژه تاپی ترتیب گردد که با این کار زمینه برای تطبیق زودهنگام پروژه فراهم خواهد شد.
شایان ذکر است که با بهره‌برداری از پروژۀ تاپی، سالانه افغانستان گذشته از گرفتن گاز کافی، بیش از ۴۰۰میلیون دالر حق ترانزیت و فرصت‌های اقتصادی و کاری را برای هزاران نفر ساکن در پنج ولایت، به دست خواهد آورد.
افغانستان در ده سال اول، سالانه تا ۵۰۰میلیون متر مکعب گاز، در ده سال دوم، یک میلیارد متر مکعب گاز و در ده سال سوم ۱٫۵میلیارد متر مکعب گاز از این پروژه بدست خواهد آورد. به اساس آمار موجود، با بهره‌برداری از این پروژه، سالانه ۳۳میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هندوستان خواهد رسید.
با تحقق پروژۀ تاپی، زمینه برای اجرای چندین پروژۀ مهم دیگر نیز فراهم خواهد شد.
یکی از این پروژه‌ها، انتقال برق ۵۰۰ کیلووات ترکمنستان است که از طریق افغانستان به پاکستان انجام می‌شود. این پروژه، سالانه ۱۱۰میلیون دالر حق ترانزیت از انتقال برق به کشور می‌رساند، سه سب‌استیشن برق در ولایت‌های هرات، فراه و قندهار ایجاد و افزون بر آن کیبل فایبر نوری نیز در منطقه کشیده خواهد شد و کشورهای همسایه را با هم وصل خواهد کرد.
همچنین خط آهنی که در امتداد لوله‌های گاز پاکستان و ترکمنستان را از راه افغانستان به هم وصل می‌کند زمینۀ رشد اقتصادی در کشور را فراهم خواهد کرد.
آغاز زودتر سروی تخنیکی، تثبیت حق مالکیت و استملاک زمین مسیر پروژه تاپی از موارد در خور توجه رهبری وزارت شهرسازی بوده و این وزارت مصمم است با انجام موارد فوق فرصت کار عملی این پروژه را در کشور فراهم سازد.
