ارگ ریاست جمهوری، عصر روز پنج‌شنبه (۲۸ حوت) میزبان بیش از ۵۰۰خبرنگار و کارمندان رسانه‌یی بود. این میزبانی‌که به‌مناسبت روز ملی خبرنگار و به ابتکار مشاوریت ارشد ریاست‌جمهوری در امور روابط عامه و استراتژیک برگزار شده بود، در آن حدود ۵۸۰خبرنگار و فعال رسانه‌یی دعوت گردیده بود.
رییس‌جمهور غنی، سرور دانش معاون اول ریاست‌جمهوری و وحید عمر از مهم‌ترین سخنرانان این مراسم بود. رییس‌جمهور در آغاز سخنانش از تعهد مالی حکومت به خبرنگاران سخن گفت که به صندوق حمایت از خبرنگاران مبلغ ۸۴۳هزار دالر از سوی او، بانوی اول و شماری از نهادهای سکتور خصوصی کمک صورت می‌گیرد.
اعلام کمک مالی رییس‌جمهور به صندوق حمایت از خبرنگاران، واکنش‌‌های شماری از خبرنگاران کابل را برانگیخت. باعث حیات یکی از خبرنگاران به روزنامه راه مدنیت می‌گوید که او و چندین خبرنگار دیگر سال گذشته صندوق مالی حمایت از خبرنگاران را بررسی کرده بود و به سندهایی دست یافتند که فساد صدها هزار افغانی را به نام خبرنگاران روایت می‌کند.
او بیان می‌کند که صندوق حمایت از خبرنگاران را سازمان‌ها و افرادی‌که هیچ نسبتی با خبرنگاری نداشتند، تاراج کردند و حالاهم از این تعهد مالی حکومت هیچ سودی به نفع خبرنگاران نخواهد داشت. «روند مالی هم دست کسانی است که از خبرنگاری بو نمی‌برند. یک بخش این فساد برخواسته از بی‌تفاوتی و خاموشی خود خبرنگاران است.»
از سوی هم، شمار دیگری از خبرنگاران معتقدند که هیچ‌گونه شفافیتی در عمل‌کرد این صندوق وجود ندارد و حتا خبرنگاران آدرس دقیق این صندوق را نمی‌دانند.
عبدالرقیب فیاض یکی دیگری از خبرنگاران با بیان این مطلب می‌گوید: با این‌که در شرایط کنونی خبرنگاران نیاز به حمایت‌های همه‌جانبه دارند، اما مسوولان این صندوق به ویژه آصف وردک آن را به انحصار گرفته‌اند.
احمد حسینی یکی دیگری از خبرنگاران کابل بر این باور است که از زمان تاسیس این صندوق، تاکنون هیچ منفعت یا کمکی به آدرس خبرنگاران صورت نگرفته است.
او با بیان این‌که برخی از خبرنگاران سخت به کمک مالی نیاز دارند، افزود: خبرنگاران نیازمند چندین‌بار به آدرس صندوق حمایت از خبرنگاران مراجعه کرده اما مسوولان مربوطه همکاری‌که لازم است، را انجام نداده‌اند.«این صندوق تنها به شکل سمبولیک فعال شده ولی گام عملی در راستای حمایت از خبرنگاران برنداشته.»
این خبرنگاران همچنان تاکید می‌ورزد که خبرنگاران از این صندوق و در کل از حکومت توقع دارند که حداقل تعهدات‌شان را نسبت به خبرنگاران عملی کنند.
احمد حسینی معتقد است که تعهد مالی حکومت به صندوق حمایت از خبرنگار امر نیک است، اما مشروط بر این‌که باید عملی شود و از سوی دیگر، باید نظارت جدی و شفاف از این صندوق صورت گیرد؛ تا جایی‌که دیده شده، این نوع کمک‌ها صرفا مسوولان این صندوق و همین‌طور نهادهای حامی رسانه‌ها را در گذشته فربه‌تر کرده است.
انتظار خبرنگاران
از سوی هم، فهیم دشتی رییس اتحادیه ژورنالیستان به روزنامه راه مدنیت می‌گوید که این صندوق از زمان تاسیس تاهنوز هیچ‌گونه فعالیتی نداشته است.
به گفتۀ فهیم دشتی، رییس‌جمهور غنی دو سال پیش، پنج میلیون افغانی از جانب خود و ده میلیون افغانی هم از بودجه دولت برای صندوق حمایت از خبرنگاران کمک کرده بود و قرار بود که از این کمک برای حمایت از خبرنگاران استفاده شود.
رییس اتحادیه ژورنالیستان همچنان خاطرنشان کرد که در دو ماه اخیر، ۲۰ خبرنگار از ولایت‌های غزنی و زابل بی‌جا شده و هم‌اکنون در کابل زندگی می‌کنند. با وجود تقاضای مکرر از این صندوق اما یک ماه می‌شود که هیچ‌گونه کمکی برای آن‌ها صورت نگرفته است.
فهیم دشتی باورمند است که صندوق حمایت از خبرنگاران به‌دست افرادی قرار گرفته که معتقد به حمایت از خبرنگاران نیستند و این مساله بارها به جانب حکومت، به ویژه معاون اول و دوم ریاست‌جمهوری شریک ساخته شده اما گوش شنوایی در حکومت وجود ندارد.
خبرنگاران ادارات دولتی را نمره بدهند
رییس‌جمهور غنی در مراسم گرامی‌داشت از روز ملی خبرنگار به صراحت اعلام کرد که تامین امنیت جامعه رسانه‌یی از مسوولیت‌های دولت است. افزون بر این، آقای غنی همچنان افزود که یک جدول ترتیب گردد و خبرنگاران، ادارات دولتی را از نگاه دسترسی به اطلاعات نمره بدهند.
آقای غنی در حالی این شیوه را مطرح می‌کند که اکثر خبرنگاران کابل، مسوولان ادارات دولتی را به عدم اطلاع‌رسانی و پاسخ‌گویی متهم می‌کنند. در یک سال اخیر، چندین خبرنگار با مراجعه مکرر جهت دست‌یابی به اطلاعات در ادارات دولتی، اما پاسخی از سوی نهادها داده نشده است.
سرور دانش معاون دوم ریاست‌جمهوری نیز با تایید این نگرانی‌ها در مراسم گرامی‌داشت از روز ملی خبرنگار در سخنانی افزود که در برابر خبرنگاران هنوزهم چالش‌های زیادی پیش‌رو است که گروه‌های مخالف در مسیر آزادی بیان، خار و خاشاک زیادی پهن کرده‌اند.
آقای دانش، تداوم خشونت‌های هدف‌مند، عدم امنیت شغلی و برخورد سلیقه‌یی رسانه‌ها، عدم کارکرد مسلکی رسانه‌ها و نارسایی‌های وافر در اطلاع‌رسانی را از عمده‌ترین چالش‌ها فرا روی خبرنگاران عنوان کرد. آقای دانش تصریح کرد که برخی از مسوولان ادارات دولتی خود را ملزم به پاسخ‌گویی به شهروندان و رسانه‌ها نمی‌بینند؛ با وجود این، رسانه‌های کشور جسورانه به مسوولیت اطلاع‌رسانی خود ادامه داده است.
تقاضای بیش از ۳ هزار اطلاعات در سال ۹۹
با این همه، منابعی از کمیسیون دسترسی به اطلاعات به روزنامه راه مدنیت آمار می‌دهند که در سال ۱۳۹۸ خورشیدی، حدود ۶۰۰نفر تقاضای اطلاعات داشتند که بیشترین آن‌ها خبرنگاران بودند و در سال ۱۳۹۹ این رقم به ۳ هزار و ۲۰۰ تقاضای اطلاعات، افزایش یافته است؛ این نشان می‌دهد که با تطبیق قانون دسترسی به اطلاعات، وضعیت اطلاع‌رسانی در کشور افزایش یافته است.
خلیل جیحون آمر اطلاعات این کمیسیون بر اساس ماده ۱۵ قانون دسترسی به اطلاعات بیان می‌کند که بر اساس حکم این ماده، ادارات دولتی به شکل پیش‌گیرانه اطلاعات را نشر کنند و نیازی نباشد تا کسی تقاضای اطلاعا کنند.
به گفتۀ خلیل جیحون، کمیسیون دسترسی به اطلاعات در سال ۹۹، ۶۴ اداره دولتی را در سطح کابل مورد ارزیابی قرار داده و در این میان، ۴۴ اداره دولتی توانسته که ماده پانزدهم این قانون را تطبیق و بر اساس آن، اطلاعات را بدون تقاضای کسی، نشر و پخش نمایند.
آمر اطلاعات کمیسیون دسترسی به اطلاعات همچنان تاکید کرد که در سال ۹۹ پیشرفت خوبی در زمینه دسترسی به اطلاعات صورت گرفته است و از میان ۳ هزار و ۲۰۰ متقاضی اطلاعات، به ۱۵۰ مورد آن، ادارات دولتی پاسخی ندادند و این موارد در کمیسیون دسترسی به اطلاعات ثبت شده است.
سید مهدی حسینی
