احیای هویت فرهنگی و تاریخی
هویت فرهنگی و به خصوص هویت تاریخی فرهنگی برای هر ملتی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار میباشد. حفظ هویت تاریخی و به خصوص نمادهای تمدنی و فرهنگی مربوط به تاریخ هم برای مردم یک سرزمین مهم است و هم اینکه در تحکیم جایگاه یک ملت در جامعه بشری از نظر قدمت مدنی و هویتی از اهمیت برخوردار میباشد.
افغانستان مدعی است که تاریخ پنج هزار ساله دارد. بدیهی است که یکی از چیزهایی که میتواند این قدمت تاریخی را ثابت کند، همین داشتهها و نمادهای تمدنی و فرهنگی تاریخی است. در این میان برخی از نمادهای تمدنی تاریخی از هویت دینی و اعتقادی نیز برخوردار میشود که از نظر معنوی می تواند از ارزش بیشتری برخوردار میباشد.
سیاستگذاری رییس دولت وحدت ملی در راستای ترمیم و بازسازی داراییهای تاریخی و به خصوص آن بخش از داراییهای تاریخی که از جایگاه و هویت دینی و اعتقادی و یا جایگاه و هویت سیاسی نیز برخوردار میباشد، از این جهت قابل ستایش است که میتواند در جهت الگوسازی برای حفظ آبدات تاریخی برای نسل آینده مهم شمرده شود.
مردم افغانستان در جریان سه چهار دهه اخیر با سرنوشت تلخ تخریب آبدات تاریخی خود گرفتار بودهاند. تخریب برخی از این آثار گرانبها صرف بهدلیل جنگ و خشونتهای ناشی از جنگ بوده است. به گونه مثال تخریب مجسمههای بودا در بامیان یکی از تبعات تلخ دوران خشونت در افغانستان میباشد.
این نمادها برای افغانستان از منظر تاریخی بسیار ارزشمند میباشد و میتوانست در صورت آباد و برپا بودن به افزایش عاید ملی افغانستان نیز کمک نماید.
امروزه در سطح دنیا صنعت توریزم و جاذبههای توریستی یکی از مهمترین منابع عایداتی پایدار دولتها به حساب میآید. اما دیده شد که در افغانستان جنگ و خشونتهای مربوط به جنگ باعث شده است که بخش مهمی از آثار باستانی و تاریخی که میتوانست باعث رونق صنعت توریزم در افغانستان شود، از بین برود.
هم چنین قصر دارالامان کابل از جمله آثار و آبدات تاریخی افغانستان است که از هویت و جایگاه سیاسی برخوردار میباشد. این قصر توسط کسی و یا در دوره حکومت کسی اعمار گردیده که اعلامکننده استقلال افغانستان و تثبیتکننده استرداد استقلال کشور از یکی از بزرگترین کشورهای استعمارکننده در وقت و زمانش بوده است.
از این رو تخریب این قصر از این جهت لکه ننگی برای مردم افغانستان به حساب میآمد که نشان میداد مردم این سرزمین بهرغم ادعاهای استقلالطلبانه از آثار گرانبهای تاریخی که نماد سالهای شیرین استرداد استقلال بوده، حفاظت نکردهاند.
وقتی از سوی رییسجمهور در راستای اعمار این قصر نظارت صورت میگیرد، میتواند از ارزش بسیار زیادی برخوردار باشد. این نشان میدهد که دولت وحدت ملی نمادهای تاریخی این سرزمین را با ارزش میداند و در تلاش است این نمادها دوباره مرمت و بازسازی شود تا خاطرات تاریخی دوره استرداد استقلال همچنان برای نسلهای آینده این سرزمین نیز محفوظ بماند.
از سوی دیگر تخصیص بودجه برای بازسازی و ترمیم آثار تاریخی با هویت سیاسی مانند قصرها این حسن را دارد که نشان میدهد سنت تاسیس یک دولت بر ویرانههای دولت، دیگر در افغانستان به پایان رسیده است.
در گذشته و حداقل از چند سال به این سو این سنت در افغانستان بنیاد نهاده شده است که یک دولت بر ویرانههای دولت دیگر شکل گیرد. اصل انحلال و ریشهکنی یک دولت و ایجاد دولت دیگر به جای آن به بخشی از سنت سیاسی افغانستان تبدیل شده بود.
همین معضل سبب شده بود که افغانستان نتواند به یک ثبات دوام دار برسد. اما اینک و با بازسازی قصر تاریخی دارالامان و پیش از این مرمت و بازسازی ارگ و قصر تاریخی هرات کم کم این ذهنیت به میان میآید که افغانستان تاکید و تصریح بر اصل ریشهکنی یک دولت و بنیانگذاری دولت جدید بر جای دولت ویرانشده را کنار نهاده است.
بازسازی و مرمت ارگ هرات که در گذشته تخریب شده بود، اینک باعث شده که زیبایی شهر هرات چند برابر شود و تعمیر بازسازیشده ارگ تاریخی هرات به عنوان یک اثر گرانبهای تاریخی و نمادی از تمدن پرآوازه این دیار بر تارک شهر هرات بدرخشد.
در کنار اعمار قصر تاریخی دارالامان کابل تلاش دولت افغانستان برای بازسازی یکی از پیکرههای بودای بامیان نیز قابل ستایش میباشد.
به گزارشی که در رسانههای جمعی کشور به نشر رسیده، از سوی مقامهای وزارت اطلاعات و فرهنگ اعلام شده که در گفتگو و توافقی که از سوی مقامهای این وزارت با متخصصان بینالمللی صورت گرفته، توافق شده مجسمه ۳۸ متری بودای بامیان نیز بازسازی شود. این نشان میدهد که دولت افغانستان به بازسازی نمادهای تمدنی و فرهنگی تاریخ افغانستان اهمیت و ارزش قایل است و این میتواند در کاهش روحیه جنگ و خشونتطلبی نیز مثمر ثمر واقع گردد.
محمدهاشم قیام