سه‌شنبه 21 حوت، رییس‌جمهور غنی در یک مراسم اختصاصی با اجتماعی بزرگ از سادات کشور، خبر از رسمیت هویت سادات در تذکره‌های الکترونیکی داد.
به نوشتۀ معاون سخنگوی ریاست جمهوری، رییس‌جمهور دراین مراسم گفته است که روز چهارشنبه در یک فرمان تقنینی، درج اسم سادات در شناس‌نامه‌های برقی صادر می‌شود.
هویت، اساسی‌ترین حق شهروندی است. تا زمانی که هویت خونی و فرهنگی گروه‌های قومی مختلف در یک جامعه به صورت برابر به رسمیت شناخته نشود، در واقع حقوق شهروندی مفهوم پیدا نمی‌کند.
سادات از جمله اقوام ساکن در افغانستان است که سده‌های زیادی در این کشور زیست داشته و مثل سایر اقوام تاریخ درخشانی دارند.
با این حال، در قانون اساسی تنها از 14قوم نام گرفته شده و همچنان در سرود ملی نیز نام شماری از اقوام یاد شده است.
شماری از آگاهان، افغانستان را كشوری داراي گروه‌های قومي متعدد كه برخي از اقوام آن، هنوز ناشناخته مانده توصیف کرده‌اند. در این رابطه مردم‌شناسان تلاش‌های فراوان کردند، از جملۀ مردم‌شناسان؛ «اروين، اورال» 55 قوم را در افغانستان شناسايی كرده است.
گروهی از محققان، افغانستان را موزیمی از نژاد و ملل گوناگون می‌دانند که سکنۀ فعلی آن بازماندگان دو نژاد عمده هستند. نژاد سفید؛ شامل پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزارها، نورستانی‌ها و …. و نژاد زرد؛ شامل اوزبیک‌ها، ترکمن‌ها، قرقیزها، مغول‌ها و. …
سادات نیز یکی از اقوامی است که در حدود 700 تا 800 سال در افغانستان زیست نموده و همواره در مسایل کلان سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دخیل بوده‌اند. سید جمال‌الدین حسینی افغان که به «بیدارگر شرق» معروف است یکی از نمونه‌های بارز این مدعاست.
سادات افغانستان یکی از گسترده‌ترین اقوام کشورند که در میان تمام اقوام کشور حضور داشته، به لحاظ فرهنگی می‌توانند حلقۀ وصل تمام زبان‌ها، مذاهب، مناطق و خرده‌فرهنگ‌های قومی و اتنیکی باشند.
طی سال‌های اخیر حرکت‌های هویت‌خواهی سادات اعم شیعه و سنی را هرازگاهی شاهده بوده‌ایم. بعد از آن‌که بحث شناس‌نامۀ برقی و درج اقوام در این شناس‌نامه جدی شد، هویت‌خواهی سادات نیز گسترش یافت. در آخرین مورد طوماری با امضای هزاران تن به منظور رسمی شدن سادات کشور به امضا رسید.
رییس‌جمهور غنی در یک اقدام شهروندمحور هویت سادات را رسمیت بخشید و گفت که فرمان تقنینی برای درج اسم سادات به شناس‌نامۀ برقی را چهارشنبه 22حوت صادر می‌کند. هرچند برخی این حرکت رییس‌جمهور غنی را به برنامه‌های انتخاباتی وی ربط می‌دهند، ولی واقعیت امر این است که سادات مثل سایر اقوام افغانستان حق دارند دارای هویت خونی و قومی خود باشند.
حالا چه فرق می‌کند این حق در یک معامله انتخاباتی به رسمیت شناخته شده باشد و یا بر اساس ملاحظات دیگری. مهم این است که هویت سادات به‌عنوان اساسی‌ترین حق مدنی و شهروندی‌شان از سوی رهبری حکومت وحدت ملی به رسمیت شناخته شد.
در کشوری که تمام محاسبات و معادلات سیاسی، کادری، اجتماعی و اقتصادی بر مبنای قومیت شکل گرفته و محور تمام عرصه‌ها قوم است، سادات نیز حق دارند مثل سایر اقوام دیگر بعد از این از تمام حقوق خود بهره‌مند شوند.
با این وصف، تنها به رسمیت شناختن هویت قومی سادات کافی نیست، بل باید تمام حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی سادات به عنوان یک قوم مستقل در نظر گرفته شود.
روزنامه راه مدنیت/سرمقاله
