عبدالرازق وطن‌پال، کارشناس حقوق و علوم سیاسی
امروزه کشورها در روابط خارجی خود از دیپلماسی به عنوان ابزاری مهم برای تحقق اهدافشان، آن‌هم با صرف کم‌ترین هزینه بهره می‌برند. دستگاه دیپلماسی هر کشور، افزون بر اهمیت خود در سیاست، در حوزه‌های دفاعی و امنیتی نیز دارای نقشی موثر، سازنده تعیین‌کننده است.
دیپلماسی به عنوان مهم‌ترین ابزار سیاست خارجی دولت‌ها – با توجه به سایر ابزارهای موجود – برای تحقق اهداف کشورها از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. به این ترتیب، دیپلماسی به عنوان ابزاری بسیار مهم در سیاست خارجی، بخشی از رویکرد دولت‌ها در روابط خارجی‌شان محسوب می‌شود.
از سوی دیگر، دیپلماسی را می‌توان به دانش ارتباط میان سیاست‌مداران و سران کشورهای جهان قلمداد کرد. در این میان «اقناع» مهم‌ترین وسیله و دست‌آورد دیپلماسی است که معمولاً با پیشنهاد پاداش و یا تهدید به مجازات به دست می‌آید.
در عصر کنونی دامنه دیپلماسی گسترده‌تر از هر زمان دیگری شده است و موضوعاتی چون روابط تجاری، مناسبات فرهنگی و علمی را نیز دربر می‌گیرد. از سوی دیگر، در واقع دیپلماسی مجری سیاست خارجی در چهارچوب دکترین سیاست خارجی کشورها به شمار می‌رود.
دکترین سیاست خارجی یک کشور که معمولاً بیانی کلی از سیاست خارجی آن است توسط رییس‌جمهور یا وزیر امور خارجه اعلام می‌شود و هدف آن ارائه اصول کلی برای هدایت سیاست خارجی و پیشبرد دیپلماسی است؛ اصولی که به رهبری سیاسی یک کشور اجازه می‌دهد تا با برخورد مناسب در وضعیت‌های پیش‌آمده مختلف، رفتار کشور در برابر سایر کشورها را توضیح دهد.
در جهان کنونی، کشورها برای ایجاد فضای باز بر مبنای روش‌های مطلوب و عقلانی برای دست‌یابی به منافع مشترک ملی و اهداف استراتژیک میان‌مدت گام برمی‌دارند و تلاش می‌کنند تا با اتکا به ظرفیت‌های موجود خویش، جایگاه خود را در نظام بین‌الملل تثبیت کنند؛ در این میان تعدادی از کشورها در تلاش حفظ وضعیت موجود هستند تا منافع وافر خود را در ساختار کنونی جهانی پیش ببرند؛ اما تعداد دیگر که ظرفیت‌های موجود آن‌ها به سوی بارور شدن در حرکت است، در صدد شکوفایی و پیدا کردن جایگاه بهتر در نظام بین‌الملل هستند.
