محمد واعظی؛ استاد دانشگاه
امروز سومین روز سفر دونالد تامپ رییس‌جمهور امریکا به هند است، اولین سفری که نقش حیاتی در مناسبات منطقه دارد.
ترمپ در شرایطی به هند سفر کرده که می‌خواهد طولانی‌ترین جنگ تاریخ مریکا را در افغانستان با مصالحه با طالبان پایان بخشد.
همچنان که امریکا در حال اتخاذ تدابیر لازم برای امضای موافقت‌نامه با طالبان به سر میبرد و از طرفی به کاهش اختلافات دو کاندیدای پیشتاز انتخابات افغانستان، دیپلماسی فعالی را در داخل و بیرون افغانستان روی دست نیز گرفته است.
در توافق صلح، امریکا تلاش کرده است تا از طریق نفوذ سیاسی، اقتصادی و امنیتی خود در پاکستان استفاده کند و رهبران طالبان مقیم این کشور را به پای میز صلح بکشاند.
سران طالبان با حمایت کشورهای اسلامی منطقه و به صورت خاص پاکستان نزدیک به بیش از یک سال است که مذاکرات خود را با دیپلمات ارشد امریکا داکتر خلیل‌زاد ادامه داده است تا هر دو طرف به اهداف خود در افغانستان دست پیدا کنند.
رسیدن به توافق و امضای آن همچنان که برای امریکا و طالبان دستاورد بزرگی محسوب می‌شود، برای پاکستان نیز منافع سرشاری خواهد داشت.
پاکستان با نفوذ بالای طالبان و رساندن آن‌ها به چارچوب قدرت در افغانستان به حداکثر منافع خود دست خواهند یافت. اما این روند به هیچ عنوان موافق طبع و نظر کشور متحد افغانستان هند نبوده است.
هند به دلیل رقابت با پاکستان، نگران پروسه صلح و دستیابی پاکستان به نفوذ و تاثیرگذاری بیشتر در خاک افغانستان است. به همین دلیل از مسیرهای مختلف انتقاد خود را از این روند نشان داده است.
حمایت هند از تیم‌های انتخاباتی که نسبت به پروسه مصالحه بدبین بودند نیز از دیگر نشانه‌هایی است که در سیاست کشور از نظرها پنهان نمانده است، اما پروسه صلح در آخرین مراحل خود قرار دارد و سفر رییس‌جمهور امریکا در شرایط به هندوستان بی‌ارتباط با این موضوع نیست.
امریکا هند را متحد اصلی خود در مقابل چین می‌داند و قراردهای نظامی متعددی را در حوزه‌های تسلیحات و تکنالوژی هسته‌‌یی با این کشور دارد.
در این سفر نیز قراردادهای دیگری برای فروش تسلیحات به هند میان دو طرف امضا شده است. شاید امضای این قراردادها بیش از هر چیز بیانگر اتحاد استراتژیک دو کشور امریکا و هند در منطقه است.
برای هند بسیار مهم است تا از پروسه صلح افغانستان دل‌جمع شود و معلومات لازم از طرف ایالات متحده به این کشور داده شود.
همچنین به لحاظ جنگ روانی که در منطقه بالای پروسه صلح جریان دارد و کشور پاکستان از آن حداکثر استفاده را می‌کند، امریکا نمی‌خواهد فاصله‌‌یی هرچند اندک میان خود و هند احساس کند. برای خاطرجمعی لازم است تا در این سفر بار دیگر امریکا بر روابط عمیق و استراتزیک خود با هندوستان تاکید نماید، همچنان که در این سفر انجام شد.
امریکا در آسیا به دنبال حفظ موازنه قدرت میان قدرت‌های آسیاسی است تا صلح و ثبات موجود حفظ شود. حفظ موازنه زنجیره‌‌یی ممتد از رقابت‌های منطقه‌‌یی و جهانی است که در سطح کلان میان امریکا و چین و در سطوح میانه میان چین و هند، هند و پاکستان و در نهایت پاکستان و افغانستان رقم خورده است.
امریکا به دنبال کاهش تشویش کشور هندوستان در رابطه با پروسه صلح افغانستان است، اما هندوستان نگاه کاملا واقع‌گرا به این موضوع دارد.
همچنان که بیش از یک سال تلاش‌های دیپلمات‌های امریکایی در قطر در حال نتیجه دادن است، تلاش رییس‌جمهور امریکا با سفر به هندوستان، برای بیان اهمیت بالای روابط دو کشور، بسیار حیاتی و مهم است.
