وزیر جدید فرهنگ چه کسی؟!
جنگ را نمیشود با جنگ خاموش کرد. جنگ را باید با فرهنگ خاموش کرد. این سخن کسانی است که امروزه مکتب جدیدی را در مقوله امنیت با نام مکتب کپنهاگن بنیان گذاشتهاند. خون خون میآورد و جنگ را تنها میتوان با قدرت فرهنگ سرکوب کرد.
از طرفی جنگ و تمدن نسبتی قدیمی دارد. جنگهای طولانی به تمدنهای بزرگ انجامیدهاند، اما این امر مستلزم برنامهریزی جدی است؛ چرا که جنگ از طرفی زیربناهای اخلاقی جامعه را ویران میکند. برای این است که امروز در افغانستان، فضیلتهای اخلاقی جایشان را با رذایل اخلاقی بدل کردهاند. دروغ، دزدی و رشوه تبدیل به حسنات اخلاقی شدهاند.
وزارت فرهنگ در چنین جامعهیی نقشی اساسی دارد. وزارت فرهنگ باید قلب چنین دولتهایی باشد. باید بتواند شالوده اخلاقی جامعه را بازسازی کند. باید بتواند به مردم سلوک رفتاری و پنداری منظمی ارایه کند. این جدیترین وظیفه وزارت فرهنگ است.
این که آداب اجتماعی، فرهنگ روزمره و مناسبات مردمی بههنجار شود وظیفه وزارت فرهنگ است. متاسفانه در سالهای گذشته، مقوله فرهنگ هیچ وقت جدی گرفته نشده است. بخش عمده بودجه عمومی صرف مسایل امنیتی و تفنگ و مرمی شده؛ در حالی که یک صدم این بودجه میتوانست امنیت روانی مردم را تامین کند. تامین امنیت روانی وظیفه وزارت فرهنگ است. تجدید شالودههای اجتماعی تنها با هنر و برنامهریزی فرهنگی ممکن است نه با سخنرانی و نصیحت. هنر است که میتواند سخنرانیهای آبدار را در لفافه بپیچاند و مردم را قانع کند. تیاتر، نقاشی، گالریهای هنری، ادبیات، ایجاد پل بین گذشته و حال مردم از طریق سمینارهای مردمی و جشنوارههای مردمی، میتواند امنیت روانی را تجدید کند.
در روزگار آسیبزده بعد از جنگ باید، هر روز در یک گوشه از افغانستان، یک جشن و یک جشنواره فرهنگی باشد. مردم برای تجدید قوا باید نشاط داشته باشند. باید روانشان آسوده باشد. جشنهای ملی، دینی، محلی و جشنهای خلاقه دیگر باید هر روز برگزار و تبلیغ شود.
رسانهها باید پالیسی عمومی برای برنامههایشان داشته باشند. باید در مقابل هجوم الگوهای رفتاری بیگانه برنامهیی ملی برای پاسداری از ارزشهای ملی وجود داشته باشد. باید قبایحی که در زمان جنگ مسلط شدهاند؛ مثل نژادپرستی، منطقهپرستی و غیره کم کم محو شوند و این البته ممکن است همان طور که آلمانیها و جاپانیها با یک برنامهریزی توانستند. وزیر جدید باید فرزانهیی از نسل تازه با روابط فرهنگی وسیع و عاشق وطن باشد.