قرار است جمعۀ آینده، دونالد ترامپ به حیث رییس‌جمهور امریکا سوگند یاد کند. بی‌تردید دیگردیسی‌های هرچند نه عمده که نسبی در سیاست خارجی امریکا رونما خواهد شد.
به احتمال زیاد، رویکرد جدید در سیاست خارجی امریکا سبب تغییرهای شگرفی در کشور ما خواهد شد. هرچند ترامپ در تمام دوره کمپین‌اش حرف خاصی در مورد افغانستان نگفت، ولی به‌طور کلی درباره جنگ‌های جاری و افزایش ناامنی‌ها در افغانستان دیدگاه شفافی دارد.
ترامپ در گفتگویی اختصاصی با روزنامه آلمانی «بیلد» به نقل از صدای آلمان، وارد شدن ایالات متحده امریکا در جنگ عراق در سال 2003 را یک اشتباه جدی خوانده، گفته که ایالات متحده امریکا «وارد جنگ‌هایی شده است که هرگز پایان نخواهند یافت.» او اشاره کرده که ایالات متحده امریکا ۱۷ سال می‌شود در افغانستان حضور دارد، اما در آنجا تهدیدها همواره افزایش می‌یابد. ترامپ حضور نظامی امریکا و متحدان غربی ایالات متحده امریکا در افغانستان را مورد سوال قرار داده، افزوده که وقتی به شمار جنگ‌جویان طالبان توجه شود، «آن‌ها (طالبان) همه‌ساله بیشتر و بیشتر و بیشتر می‌شوند. و این سوال پیش می‌آید که آنجا (افغانستان) چه خبر است؟»
حضور نظامی امریکا در مدت 17 سال در افغانستان، هرچند از خیلی جهت‌ها برای مردم ما ارزنده و دارای اهمیت بوده، ولی به میزان نقشی که باید تا حال ایفا می‌کرد، موثریت چندانی نداشته است. با وجود نیروی نظامی 42 کشور در افغانستان تا سال 2014 به تعبیر رییس‌جمهور منتخب امریکا همه‌ساله مناطق ناامن در افغانستان در حال گسترش و نفوذ و شمار شورشیان طالب در حال افزایش بوده است. طوری‌که به استثنای کلان‌شهرها و مراکز ولایات، در سراسر کشور نبود امنیت کافی مردم را تهدید می‌کند.
هم‌اکنون ولایت‌های هلمند، فراه، قندوز، ارزگان، بغلان، بدخشان، ننگرهار و چند ولایت دیگر با تهدید امنیتی بالا روبه‌رواند و طالبان در یک‌روز قادرند چهار حمله انتحاری را به‌شمول پایتخت در سه ولایت انجام دهند، درحالی‌که هنوز حدود ده‌هزار سرباز امریکایی در افغانستان حضور دارند.
ترامپ در این گفتگو با به‌کار بردن یک عبارت استفهامی که «آنجا چه خبر است؟» ماموریت 15 ساله 150 هزار نیروی امریکایی و همه متحدان غربی‌اش را زیر سوال برده است.
واقعیت هم همین است که مگر اینجا چه خبر است که با وجود حضور نظامی 42 کشور قدرتمند به سرکردگی ابرقدرت جهان با مصرف صدها میلیارد دالر پس از 15 سال جنگ، طالبان همچنان با تمام قوت خود باقی‌اند، در هر نقطۀ مملکت به‌شمول پایتخت هر نوع عملیات دهشت‌افگنانه را راه انداخته می‌توانند، در ولایت‌های دوردست هرچه دل تنگ‌شان خواست به اجرا درمی‌آورند، محاکم صحرایی برپا می‌کنند، عشر و زکات جمع‌آوری می‌کنند، حکم تکفیر هر بی‌گناهی را صادر و مرعی‌الاجرا می‌سازند، مسافران را در مسیر راه‌ها از موترها پیاده کرده طبق شریعت طالبانی مجازات و به قتل می‌رسانند، ده‌ها ولسوالی را در اختیار دارند، تهدید بالفعلی برای مراکز برخی از ولایت‌ها هستند، شهر قندوز را در یک سال دو بار اشغال می‌کنند، با مسکو و تهران به راحتی تمام رابطه برقرار می‌کنند، از پاکستان دستورهای لازم سیاسی و نظامی را دریافت و به منصه اجرا می‌گذارند و خلاصه اینکه در گوشه گوشۀ کشور، دولت را به چالش می‌کشند و مردم را به هر اندازه که بخواهند آزار و اذیت می‌کنند. آخرالامر همان حرف ترامپ می‌آید که آنجا (در افغانستان) چه خبر است؟
توقع می‌رود با آمدن ترامپ در کاخ سفید، خیلی از عرف‌های سیاسی ساخته‌شده در 15 سال گذشته در افغانستان نیز دست‌خوش تغییرهای جدی گردد. حضور نیروهای امریکایی و کمک‌های نظامی امریکا هدفمند شود و حکومت وحدت ملی نیز مورد سوال و هم‌چنین حمایت قرار گیرد. حضور گسترده طالبان و افزایش نفوذ روزافزون این گروه از طرف‌های ذیدخل داخلی و بین‌المللی مورد بازپرس قرار گیرد و برنامه امنیتی افغانستان شامل یک چوکات مطمین‌تر گردد.
آنچه به‌خصوص در سال‌های اخیر در رابطه با طالبان در افغانستان در جریان است، امریکا و متحدان غربی‌اش به شمول حکومت افغانستان خود هم نمی‌دانند که دارند چه کار می‌کنند و در چه جهتی روان هستند؟ در حالی که مصارف نظامی همچنان به شکل هنگفت ادامه دارد، قربانیان نیروهای نظامی افغان در حال افزایش‌اند و امینت نیز روزبه‌روز رو به وخامت می‌رود.
در این سوال صریح رییس‌جمهور منتخب امریکا باید تامل کرد. با روی کار آمدن وی، افغانستان دیگر نباید فرصتی برای زدوبندهای منطقه‌یی میان کشورهای پاکستان، ایران و روسیه باشد، طالبان نیز نباید به عنوان حربه‌یی دوام‌دار و قابل انتقال توسط رقبای منطقه‌یی امریکا میان کشورهای رقیب دست به‌دست گردند و از این رهگذر، آسیب‌های ناشی از ناامنی‌ها را بیش از این مردم افغانستان متحمل گردند.
پیکان عادل
