ترمپ در حالی راهی نخستین دور سفرهای بین‌المللی‌اش به خاورمیانه و اروپا شد که در خانه غرق در اتهامات مربوط به رسوایی و دروغ‌گویی شده بود. کابینه او معتقد بودند که این سفرها آغازی دوباره خواهند بود اما اینطور نشد.
شاید بتوان گفت که سفر از درون «اِیر فورس وان» [هواپیمای حامل رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا] و یا حتا در کنار پادشاه عربستان آغاز نشد؛ سفر ترمپ در سرویس بهداشتی عمومیِ پایگاه هوایی اندروز در نزدیکی واشنگتن آغاز شد، جایی که خبرنگار فاکس نیوز با خوشحالی تمام فریاد زد: «حماسه‌یی رقم زده خواهد شد!»
توفان اوایل تابستان، واشنگتن را درنوردیده بود؛ از آن‌هایی که سر و صدا زیاد دارند اما کاری برای کاهش دمای طاقت‌فرسای شهر نمی‌کنند! جمعیتی بالغ بر 60 روزنامه‌نگار، عوامل تصویربرداری و گروهی از کارکنان کاخ سفید و نیروهای سرویس مخفی امریکا در داخل ترمینال میدان هوایی نظامی گرد هم جمع شده بودند. رییس‌جمهور یک روز بعد و پس از اتمام توفان سفرش را آغاز خواهد کرد. اما خبرنگاران به منظور پوشش لحظه ورود ترمپ به ریاض، یک روز زودتر راهی عربستان سعودی شدند. این سفر که یک توقف در فرانکفورت داشت، در مجموع 15 ساعت طول کشید.
ترمپ غیرعادی
ریاض، بیت المقدس، رم، بروکسل و در نهایت نشست گروه هفت در سیسیل، پنج مقصد در طول 9 روز؛ ترمپ در حال کشف جهان است. البته باید گفته شود که انتظارات از این سفرها خیلی بالا نبود. وقتی بحث ترمپ مطرح است، هر اتفاق و فاجعه می‌تواند رخ دهد. در هفتۀ اخیر مشاهده کردیم که او چقدر غیر قابل منتظره و کوته‌فکر است و نمی‌تواند موقعیت‌های متفاوت را به خوبی درک کند.
اما اگر ترمپ با رهبر یا رییس جمهوری ملاقات کند که چاپلوسی‌اش را نمی‌کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اگر او فکر کند که در موضع دفاعی قرار گرفته و یا باید با نوعی بحران که خودش مسوول آن نیست مقابله کند، چه احساسی خواهد داشت؟
ترمپ امیدوار بود تا از رسوایی روسیه و عواقب ناگوارش فرار کند تا بلکه بتواند شروعی دوباره را تجربه کند. اما در نهایت تمام امیدهای ترمپ در طول سفر نابود شد. افشاگری‌ها علیه ترمپ همچنان ادامه داشته و جلسات بعدی کنگره نیز خبرساز شده است.
کمتر پیش آمده بود که دیگر روسای جمهور ایالات متحده عازم چنین سفرهایی بشوند. اما زنجیره سفرهای اخیر برای ترمپ، مردی که از هر چیز خارجی نفرت دارد و از هر تجربه غیرعادی اجتناب می‌کند و ترجیح می‌دهد شب‌ها در اتاق شخصی‌اش و یا دست کم اتاق یکی از هتل‌هایش استراحت کند، به مثابه یک چالش دشوار بود.
کجای کار می‌لنگد؟
حتا شنیده شده که او از مشاورانش خواسته تا سفر حتی‌المقدور کوتاه‌تر شود. شاید مثلا 5 روز به جای 9 روز؟! ترمپ از همان اول هم از گردشگران خوشش نمی‌آمد. مردی که خواهان ممانعت از ورود مسلمانان به خاک امریکا شد، در نهایت در رقص شمشیر پادشاه عربستان سعودی شرکت کرد. وی یک وعده غذایی را در کنار مقامات قزاقستان، بورکینافاسو و سومالی میل کرد.
مردی که شعارش «اول امریکا» بود و تصمیم داشت از درگیری‌ها فاصله بگیرد، حالا به اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها وعده برقراری صلح را داده است. مردی که کارش انتقام گرفتن است با پاپ در واتیکان رم دیدار کرد و پس از آن با مقامات اروپایی در بروکسل ملاقات داشت؛ اتحادیه‌یی که او چندان تمایلی به حفظ آن ندارد. پس کجای کار می‌لنگد؟
وال استریت ژورنال، شنبه، 20 می، صفحه اول
«رییس برکنارشده اف‌بی‌آی به طور علنی علیه ترمپ شهادت می‌دهد»
پادشاه عربستان سعودی در میدان هوایی به استقبال ترمپ می‌رود. ساعت تقریبا 10 صبح بود و دمای هوا به 43 درجه سلسیوس می‌رسید. صدای شلیک توپ‌ها و موسیقی یک گروه نظامی فضا را پر کرده بود. سیاست داخلی امریکا، هرج و مرج کاخ سفید و رسوایی روسیه به نظر برای چند دقیقه از ذهن‌ها فراموش شده بودند. جت‌های نظامی با ارتفاع پایین پرواز می‌کردند و دود سرخ، سفید و آبی را در آسمان تولید می‌کردند. پیام ملک سلمان برای ترمپ آشکار بود: اینجا در امنیت کامل هستی! هیچ کس به تو آزاری نخواهد رساند؛ انگار که پادشاه عربستان از یک هم‌ردۀ خودش استقبال به عمل می‌آورد: ملک دونالد.
رسوایی‌های ترمپ از دو هفته پیش آغاز شد، یعنی همان زمانی که جیمز کومی، رییس اف. بی. آی. را اخراج کرد. جیمز کومی چندین ماه را صرف بررسی تاثیر اقدامات روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و از جمله روابط بین اطرافیان ترمپ و پوتین کرده بود. از نگاه ترمپ، برکناری کومی فقط حذف یکی از مشکلاتش بود. اما شرایط گره خورد زیرا رییس برکنار شده FBI نامه‌یی را پس از برکناری منتشر کرد که حاکی از یک درخواست عجیب بود: ترمپ درخواست کرده بود که پیگیری مساله روسیه را دنبال نکند.
سه روز پیش از سفر ترمپ، خبر تشکیل یک کمیته ویژه برای پیگیری مساله دخالت روسیه در انتخابات امریکا شنیده شد. فشارها روز به روز بر روی رییس جمهور ایالات متحده بیشتر می‌شد. این پیش‌زمینه سفر ترمپ بود.
واشنگتن پست، یکشنبه، 21 می، صفحه اول
«سناتور جمهوری‌خواه ایالت کنتاکی: آیا مساله ترمپ همچنان مطرح خواهد بود؟»
ترمپ -منتقد مشهور اسلام- برنامه داشت تا در مورد نگاهش به اسلام در ریاض سخنرانی کند. اما ابتدا ضیافت عربستانی‌ها و سپس پدیدار شدن شخصیت‌های دوم این درام رخ داد. استیون بنن، ایدیالوژیست ارشد ترمپ، از درب کناری سالن همایش «مرکز کنفرانس ملک عبدالله» وارد شد. پس از او زوج جنجالی ایوانکا ترمپ و جرد کوشنر را وارد سالن شدند. سپس نوبت به شان اسپایسر، مشاور مطبوعاتی ترمپ، رسید؛ شخصیتی کمدی-تراژیک که نیمی دروغگو و نیمی دلقک دادگاهی است. از روی نگاه افراد می‌توان متوجه رویکردشان شد.
ترمپ نمی‌تواند فرار کند!
ترمپ با هرج و مرج رشد می‌کند. شیوه کاری مورد علاقه‌اش این است که کارکنانش را هر موقع که بخواهد با یک تیپا بیرون بیندازد؛ درست مثل یک پادشاه کوته‌فکر. هیچ کس از خشم او در امان نخواهد ماند، حتا اگر آن شخص راینس پریبِس، رییس ستاد کارکنان کاخ سفید، و یا هربرت ریموند مکمستر، مشاور امنیت ملی ایالات متحده امریکا، باشد. ترمپ از اینکه چنین برخوردی با نیروهایش دارد لذت میبرد. دیر یا زود خواهیم دید که استیون بنن نیز دیگر جایی در تیم نزدیکان ترمپ ندارد.
به سالن کنفرانس برمی‌گردیم. مقامات دعوت‌شده از کشورهای مسلمان پشت میزی مجلل نشسته بودند و انواع غذاها در ظروف گران‌قیمت برایشان سرو می‌شد. در سراسر اتاق، مردانی با لباس‌های سفید را می‌توان دید اما خبری از زنان نیست. استیون بنن راه را برای پیروزی ترمپ در انتخابات هموار کرد اما حالا ضد اسلام‌ترین شخص حاضر در کاخ سفید، درست در یکی از مراکز کشورهای اسلامی نشسته است.
ترمپ، همچون ریچارد نیکسون
او سوره‌های قرآنی را روی دیوار، لوسترهای بزرگ و کریستالی که هم‌وزن خودرویی کوچک هستند و گنبد مرکزی را مشاهده می‌کند. سپس از خودش می‌پرسد: «من اینجا چکار می‌کنم؟»
ترمپ نخستین رییس جمهوری نیست که با رفتن به سفرهای خارجی پناه می‌گیرد: ریچارد نیکسون نیز در سال 1974 میلادی به عربستان سعودی و اسراییل سفر کرد تا بتواند موقتا از رسوایی واترگیت فرار کند. آن سفر قرار بود توجهات را از روی او بردارد و نیکسون را همچون دولتمردی شریف جلوه کند. اما آن برنامه شکست خورد و نیکسون مدتی بعد کناره‌گیری کرد.
ترمپ سپس برای سخنرانی بر روی صحنه دعوت شد. چندین نفر روی صندلی‌های چرم نشسته بودند که شامل پادشاهان کشورها، شاهزاده‌ها، امیرها و چند دموکرات از 50 کشور مختلف در جهان اسلام بودند. اخمی بر روی صورت ترمپ نقش بست و او شانه‌هایش را کمی جلو داد. ترمپ آن روز ساعت 9 صبح با پادشاه بحرین و سپس با امیر قطر گفتگو کرده بود. رد و بدل شدن لبخندها، گفتگوهای کوتاه و دست دادن، یعنی همان چیزهایی که ترمپ از آن نفرت دارد در جلسات رخ داده بود. ترمپ به رییس‌جمهور مصر گفته بود: «از کفش‌هایت خوشم می‌آید. آره پسر. کفش‌هات خوبند مرد.»
ترمپ برای این سفر بیش از حد به دامادش تکیه کرده بود. کوشنر از ماه‌ها پیش روابط تنگاتنگی را با خاندان پادشاهی عربستان برقرار کرده است. جرد کوشنر هر کاری کرد تا سفر پدر همسرش موفقیت‌آمیز باشد. کوشنر در ماه مارس جانشین ولیعهد عربستان سعودی را به کاخ سفید دعوت کرد و حالا با شامی مجلل از آن‌ها پذیرایی کرد.
ترمپ برای سخنرانی از صندلی‌اش برخاست. از یکسو می‌خواست به وعده‌های اسلامستیزانهاش در امریکا عمل کند و از سوی دیگر نمی‌خواست خللی به همکاری تجاری با کشورهای عربی وارد شود.
استیون میلر، مشاور 31 ساله ترمپ، که همراه استیون بنن طرح ورود مسلمانان به ایالات متحده را برنامه‌ریزی کرده بود، متن سخنرانی را نوشته بود. او نمی‌دانست که آیا می‌تواند از واژه «تروریسم اسلامی» استفاده کند یا خیر؛ زیرا این عبارت مستقیما اسلام را با تروریسم گره می‌زند. کوشنر و مکمستر مخالف استفاده از چنین عبارتی بودند.
ترمپ اشاره کرد که برای سخنرانی به اینجا نیامده اما اضافه کرد: «اگر قرار باشد که ما تروریسم را شکست دهیم، کشورهای اسلامی باید بار آن را بر دوش بکشند.» وی حتا انتقادات تند و تیزی را متوجه ایران کرد.
ترمپ، پر از تضاد
اما قابل توجه‌ترین نکتۀ صحبت‌های ترمپ «بی‌آزار بودنِ» آن بود. وی بر جنگ علیه تروریسم و لزوم اعتمادسازی اشاره کرد. جورج بوش نیز می‌توانست چنین سخنرانی بکند اما مشکل در مورد ترمپ این است که برای تک تک جملاتش می‌توان یک جمله متناقض از دوران کارزار انتخابی‌اش پیدا کرد. ترمپ در ریاض گفت که «اسلام یکی از بزرگترین ایمان‌هاست.» اما او سال گذشته گفته بود که «اسلام از ما متنفر است.» این موضوع نه بی‌ثباتی که عدم علاقه وی به سیاست را نشان می‌دهد.
شیوه ریاست ترمپ که حول محور خانواده‌اش می‌چرخد، کاملا مشابه بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس است. سعودی‌ها از اینکه مسایل حقوق بشری برای رییس‌جمهور کنونی ایالات متحده کمتر از روسای پیشین این کشور اهمیت دارد، خشنود هستند.
ترمپ به موفقیت احتیاج دارد و کشورهای حوزه خلیج فارس پول دارند. در نهایت او توانست تا قرارداد تسلیحاتی 110 میلیارد دالری را با عربستان امضا کند. عربستان سعودی و امارات متحده عربی به ایوانکا قول دادند تا 100 میلیون دالر به بنیاد او کمک کنند.
ویلبر راس، وزیر بازرگانی ایالات متحده، با اشتیاق فراوان گفت: «سفر خوب پیش رفت و حتا هیچ اعتراضی هم به گوش نرسید.» اما انگار «ممنوعیت اعتراض‌ها در عربستان سعودی» اصلا به ذهنش خطور نکرده بود.
نیویارک تایمز، دوشنبه، 22 می، صفحه اول
«درام کومی»
رووین ریولین، رییس جمهور اسراییل، هنگام ورود ترمپ به تل آویو خندید و گفت: «خوشحالیم که امریکا را دوباره در منطقه می‌بینیم.» آن‌ها به یاد دارند که اوباما در جریان نخستین سفرش به خاورمیانه، از عربستان سعودی و مصر دیدن کرد اما اسراییل را در برنامه‌اش قرار نداد. در طول این سفر، ترمپ کمی تغییر کرد. به جای توییت‌های تهدیدآمیز، دیگر شاهد این بود که او به سخنرانی‌هایش اکتفا می‌کرد. انگار که مشاورانش این بار کنترل او را در دست داشتند.
به نظر می‌رسد که به ترمپ دیازپام خورانده باشند! همین چند ماه پیش بود که او از اوباما به خاطر استفاده از تله پرامپتر (خواندن متن از روی دوربین مقابل) انتقاد کرد و گفت که «هیچ کس رییس جمهوری که از رو بخواند، نمی‌خواهد. اما این ترمپ است که از تله پرامپتر استفاده می‌کند.»
گرچه کارکنان ترمپ از کارهایش درس عبرت می‌گیرند اما آن‌ها هنوز نتوانسته‌اند ترمپ را به یک «سخنران» خوب تبدیل کنند.
اخبار فوری، پولتیکو، سه‌شنبه، 24 می
«جان برنان، رییس پیشین: FBI روسیه در انتخابات امریکا نقش داشته است»
فلسطینی‌ها هم نیز می‌دانند که چگونه بر ترمپ چیره شوند. آن‌ها نیز مانند سعودی‌ها بنرهایی را برای استقبال از او و محمود عباس آویزان کرده بودند. یک شعار بر روی بنرها نوشته شده بود: «شهر صلح از مرد صلح استقبال می‌کند.» ترمپ پس از ورود به شهر بیت لحم و بازدید کلیسای مهد به فلسطینی‌ها وعده تقویت اقتصاد و مبارزه با تروریسم را داد. سپس نوبت به دیدار با نتانیاهو رسید. ترمپ حین سخنرانی از پذیرایی نتانیاهو تشکر کرد و گفت: «شام به یاد ماندنی را با هم خوردیم. بسیار خوش گذاشت. در مورد مسایل بسیار بسیار مهمی صحبت کردیم.» وی همچنین اشاره کرد که رابطه بین ایالات متحده و اسراییل «ناگسستنی» است. سخنرانی او چندین مرتبه به خاطر تشویق حضار متوقف شد.
ترمپ و نمایندگانش برنامه این بخش از سفر را به خوبی نچیده بودند و سخنرانی‌اش چندین مرتبه جابجا شد. وی پس از بازگشت به موزه به اسراییلی‌ها گفت: «فلسطینی‌ها آماده صلح هستند. من هم برای همین کار به اینجا آمده‌ام. آن‌ها آماده صلح هستند.» دیگر کمتر صدای تشویق به گوش می‌رسید.
ترمپ برای فروش بسیار خوب است!
تعدادی از خبرنگاران اما در هواپیمای رسمی ترمپ و همراه با او پرواز کردند. احساسات آن‌ها به ترمپ در بازه شکاکی تا خصومت قرار می‌گرفت. غالب خبرنگاران می‌دانند که این کابینه برای دموکراسی یک فاجعه است اما از نظر روزنامه‌نگاری بسیار عالی است؛ زیرا نرخ کلیک سایت‌ها، توزیع روزنامه‌ها و بینندگان تلویزیونی را افزایش می‌دهد. در واقع، نیویارک تایمز پس از سال‌ها در اواخر سال 2016 به بیشترین میزان فروش خود رسید. ترمپ برای فروش بسیار خوب است!
دونالد ترمپ محصول عصر رسانه است. اگر تلویزیون و رسانه‌ها نبودند، او احتمالا هرگز نمی‌توانست صاحب شهرت شود و در نهایت به عنوان رییس جمهور ایالات متحده انتخاب شود. رسانه‌ها همچون آینه‌یی برای او هستند که روزی چند مرتبه در آینه نگاه می‌کنند. رسانه‌ها اصلا دلیلی برای حضورش حساب می‌شوند. او تلویزیون زیاد نگاه می‌کند و علاقه خاصی به فاکس نیوز نشان می‌دهد.
تیم پیشین کاخ سفید حین سفرهای طولانی چند نشست مطبوعاتی منظم را ترتیب می‌داد تا خبرنگاران از اوضاع مطلع باشند. اما تیم ترمپ می‌داند که این کار برایشان خطرناک است؛ زیرا شاید رییس‌شان نتواند پاسخ خوبی در برابر سوالات کنایه‌آمیز بدهد. بریبارت و هم‌فکران راستی‌اش اما در امریکا باقی ماندند.
نیویارک تایمز، چهارشنبه، 24 می
«مقامات روسی تابستان سال گذشته در مورد اینکه چگونه می‌توانند بر روی کمپین ترمپ اثر بگذارند، به بحث و بررسی پرداختند»
ملانیا هنگام خروج از هواپیما دوباره دستش همسرش را کنار زد. گرچه این صحنه بسیار کوتاه بود اما بحث‌های زیادی در مورد آن مطرح شد. البته می‌دانیم که بانوی اول کاملا به موضوع واقف است چرا که دوربین‌های زیادی آنجا قرار داشتند. آن حرکت احتمالا پیامی را در پی داشت. پوشش ملانیا در ریاض کمی بحث‌برانگیز بودغ زیرا مطابق استندردهای عربستان نبود. اما او در مقابل پاپ فرانسیس کاملا همه چیز را رعایت کرده بود. ایوانکا، همسرش جرد کوشنر و رکس تیلرسون نیز در ملاقات واتیکان حضور داشتند اما جای شان اسپایسر خالی بود. شان کاتولیک است و پیشتر گفته بود که دوست دارد بر انگشتر پاپ بوسه بزند.
پاپ سه کتاب به ترمپ هدیه داد که یکی از آن‌ها در مورد خانواده، یکی در مورد لذت خواندن انجیل و دیگری، یک نسخه از نامه‌های پاپ در مورد اقدامات لازم برای نبرد با تغییرات اقلیمی. ترمپ پس از دریافت کتاب‌ها پاسخ داد: «کتاب‌ها را مطالعه خواهم کرد.»
خبرنگار اسوشیتد پرس از ترمپ پرسید: «آقای رییس‌جمهور، ملاقات شما با پاپ چطور بود؟» او در پاسخ گفت: «او حرف‌هایی برای گفتن دارد. ملاقات بسیار عالی داشتیم.»
گزارش CNN، پنجشنبه، 25 می
«وزارت دادگستری ایالات متحده: جف سشنز، دادستان کل، در فرمهای امنیتی به دیدارهای روسیه اشاره نکرده است»
ترمپ روز پنجشنبه صبح به مکانی رفت که هیچ‌گاه دوست نداشت به آنجا برود. وی از کادیلاک خود پیاده و وارد ساختمان مربوط به اتحادیه اروپا در بروکسل که محل برگزاری شورای اروپایی بود، شد. سفرش حالا شکل واقعی به خود گرفته بود. او سفری کوتاه به شرق داشت؛ جایی که کشور میزبان به چشم ناجی به او نگاه می‌کردند و یا حداقل پیمان تسلیحاتی سنگینی را با او بستند.
ترمپ برای گفتگو با دونالد توسک، رییس شورای اروپا، و ژان-کلود یونکر، رییس کمیسیون اروپا، به آنجا سفر کرده بود. آن دو ترمپ را در جریان امور گذاشتند که دیدارشان حدود 45 دقیقه پشت درب‌های بسته صورت گرفت. مدتی بعد توسک اعلام کرد که بحثشان بسیار گسترده بوده است. وی اضافه کرد: «پیامی برای ترمپ دارد. اینکه دوستی بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده بر اساس ارزش‌هایی چون آزادی، حقوق بشر و احترام به نجابت انسانی است. مباحث روسیه همچونی یک سیلی دیپلماتیک است؛ مانند همان سیلی که انگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، پس از انتخاب ترمپ به عنوان رییس‌جمهور دریافت کرد.»
پس از آن ترمپ با رییس‌جمهور جدید فرانسه «امانوئل مکرون» دیدار کرد. ترمپ از نامزد رقیب «مارین لوپن» حمایت کرده بود. مکرون وقتی با ترمپ دست داد، دستش را کمی فشرد و ترمپ نیز واکنشی مشابه نشان داد. چند لحظه چنین به نظر رسید که آنجا زمین کشتی است. ترمپ خواست دست مکرون را ول کند اما مکرون کوتاه نیامد و بیشتر فشار داد تا زمانی که بندهای انگشت ترمپ سفید شدند.
کمی بعد مرکل سخنرانی جامعی را در مورد اهمیت تاریخی ناتو ایراد کرد اما ترمپ مجدد به بدهی ناتو به ایالات متحده اشاره کرد. دیگران همانجا ایستاده بودند. مرکل زمین را نگاه می‌کرد و مکرون لبخند زده بود. ترمپ حتی برای اینکه خودش را به جلوی صف برساند، در اقدامی جنجالی نخست وزیر مونته نگرو را کنار زد.
مقامات کشورها سپس با هم غذا کردند و ترمپ آنجا را به مقصد سیسیل برای حضور در نشست گروه هفت در روز جمعه ترک کرد. پیش از سفر اما خبر رسید که یک دادگاه فدرال ایالات متحده با طرح ممنوعیت ورود مسلمانان مخالفت کرده است. این اقدام حاکی از آن بود که او نمی‌تواند سریع به خانه برگردد. کارهایی زیادی در واشنگتن هستند که او انجام نداده است.
منبع: Spiegel
ترجمه: فرادید
