کلاه‌برداران فرهنگی! از اعتبار ما به جایی نمی‌رسید

طوری‌که اکثر مشاغل در دنیای مدرن به‌خصوص در کشورهای عقب‌مانده به فساد آلوده شده و در خدمت خواست‌ها و اهداف نامشروع افتاده است. کشور ما که از نامش پیداست، در فساد شهره است، متاسفانه فرهنگ روزنامه‌نگاری نیز دست‌خوش تجارت‌های غیرحرفه‌یی گردیده در خدمت پول‌های سیاه قرار گرفته است.

هرچند روزنامه‌نگاری در افغانستان بنا به‌عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در کم‌وبیش صد سال عمرش، هیچ زمانی قوام چندان نگرفته و همیشه دچار مشکل متعدد بوده، ولی در یک‌ونیم دهۀ اخیر که فضای سیاسی در کشور بیش از هر زمان دیگر باز بوده، در مواردی این حرفه در کش‌وقوس‌های فضای آلوده سیاسی، در خدمت بازیگران آزمند قرار گرفته و دچار انحراف‌های جدی در حرفه و ارزش‌های مشخص آن شده است.

از این‌رو، شماری از فرهنگیان کلاه‌بردار از این فضای مسموم و آلوده سیاسی همیشه تلاش کرده‌اند به تجارت سیاه خود برسند.

بدتر از همه این‌که، برخی از فرهنگیان نامدار کشور، از اعتماد رفیقانه صنفی سواستفاده برده، همواره درصدد بهره‌برداری از نام این و یا آن رسانه برای خود شده‌اند.

خوش‌بختانه در کنار رسانه‌هایی که حرفه و اصول روزنامه‌نگاری را بدون درنظرداشت منافع شخصی و فردی همیشه سرلوح کار خود قرار داده‌اند؛ روزنامه راه مدنیت نیز کوشیده که از خطوط سرخ و حرفه‌یی عدول نکند و دست‌کم وظیفۀ خود دانسته که ارزش‌های عام رسانه‌گری را رعایت کند.

در این اواخر شنیده می‌شود برخی از رفیقان نارفیق که عنوان‌های بزرگ فرهنگی را یدک می‌کشند، حتا از این آدرس هم از این پهلو به آن پهلو می‌غلتند و در تلاش معامله‌های فرهنگی-سیاسی برآمده‌اند.

این در حالی‌ست که روزنامه راه مدنیت در مدت شش سال عمر نشراتی‌اش، همیشه بر ارزش‌های روزنامه‌نگاری مقید بوده، حفظ نظام سیاسی موجود را که با حمایت‌های بی‌شایبه جامعه جهانی، صدهاهزار قربانی مردم افغانستان و تلاش‌های خردمندانه سیاست‌مداران ارزش‌گرا، به میان آمده است، چون خط سرخ دیده و آن را به هیچ منفعتی مقایسه نکند.

طوری که از نام این رسانه پیداست، راه مدنیت به‌دنبال تعمیم آزادی بیان، حقوق بشر، آزادی‌های مدنی، حمایت از نظام سیاسی دموکراتیک، مشارکت سیاسی عمومی و عدالت سیاسی بوده و هیچ‌گاه وارد معامله‌یی نشده که سبب پامال این خطوط گردد.

اما برخی از دوستان که در مواردی با روزنامه همکاری قلمی داشته، از این همکاری تلاش سوء ورزیده تا از پس‌منظر سفید راه مدنیت، به جناح‌های مختلف سیاسی نزدیک شده و برای خودشان نان‌وآبی دست‌وپا کنند.

ما از چنین دوستانی گلایه‌مند نیستیم، چون کلاه‌برداری فن و رسم نمی‌خواهد و هر کسی در هر موقعیت که فکر کلاه‌برداری داشته باشد، هدف‌اش را دنبال می‌کند. اما اداره روزنامه راه مدنیت از این متاسف است که بیش از حد معمول به این افراد اعتماد کرده که اکنون آنان در پی فرصت‌طلبی‌اند.

مثلی معروف عامیانه است که «از بی‌پادشاهی، پادشاه ظالم بهتر است» حالا نیز ما نمی‌گوییم که نظام سیاسی و رهبران سیاسی ما خالی از عیب و نقص هستند و هیچ انتقادی جایز نیست، اما این بدین معنا نیست که انتقاد از کارگزاران سیاست به معنای مخالفت با نظام سیاسی است و همین طور حمایت از نظام سیاسی به معنای پشتیبانی از کارگزاران سیاسی باشد.

ولی واقعیت این است غیر از حمایت از این ساختار سیاسی هرچند فاسد، تا رسیدن به یک نظام سیاسی ایده‌آل بدیل دیگری درحال حاضر وجود ندارد. پس وقتی چنین است ناگزیر در میان بدترین‌ها، انتخاب بد عاقلانه می‌نماید.

نظام سیاسی ما هرچند حداقل دموکراتیک نوپاست، اما نیاز به تمرین بیشتری دارد.

توقع همه مردم و دلیل حمایت‌شان از نظام سیاسی موجود این است که به طبع اگر نه خیلی نزدیک، ولی نه چندان دور، مردم در سایه دموکراسی، صاحب سرنوشت خود خواهند شد و قادر خواهند بود که نظام آراستۀ سیاسی را مثل دیگران شکل بدهند.

با این وصف، ارزش‌هایی چون آزادی بیان، حقوق بشر، مشارکت سیاسی عمومی، توسعه پایدار و… از زیر مجموعه‌های فعالیت روزنامه‌نگاری حرفه‌یی است.

بنابراین روزنامه راه مدنیت همیشه حمایت از نظام سیاسی مبتنی بر مشارکت سیاسی مردم و سایر الزامات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی چنین نظام را بر جناح‌هایی که به نقض حقوق بشر، جنایات جنگی، فساد و مافیا متهم‌اند ترجیح داده و می‌دهد.

این را نیز باید یادآوری کنیم که راه مدنیت، همیشه سیاه حکومت‌ها را سیاه و سفید آن‌ها را سفید گفته است، نه همیشه موضع تعارضی و انتقادی داشته و نه یک‌دم به قصیده‌سرای برای سران حکومتی مبدل شده است. این را خوانندگان می‌دانند و همکاران قلمی راه مدنیت نیکو از این رویکرد روزنامه آگاه‌اند.

همان‌طور که در بالا یادآوری شد، حالا ممکن است رهبری این نظام در شرایط موجود مشکل زیادی داشته باشد که دارد، ولی مهم اصل موضوع یعنی بدنه نظام و ساختار اساسی آن است که نباید مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار گیرد و هر عاقلی باید فرق میان سفید و سیاه را بکند.

با این وصف، روزنامه راه مدنیت به صراحت اعلام می‌دارد کسانی که از نشانی این روزنامه، به این و یا آن تماس گرفته و در تلاش معامله‌های فرهنگی-سیاسی برآمده‌اند، به هیچ وجه از آدرس راه مدنیت نمایندگی نمی‌توانند و روزنامه هرگز به چنین اشخاصی اجازه نمی‌دهد که از این آدرس، استفادۀ سوء کنند.

حافظ وظیفه تو دعاگفتن است و بس

در بند آن مباش که نشنید یا شنید