تلاش و تکاپوی مضاعف دولت برای برقراری صلح در افغانستان در این روزها و ماه‌ها شدت بیشتری گرفته و سفرهای خارجی مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور در این راستا از یک سو و برگزاری نشست‌ها و کنفرانس‌های منطقه‌یی و جهانی از سوی دیگر جزو از این تلاش‌هاست که می‌تواند امیدوارانه باشد. به‌دنبال کنفرانس کابل، برگزاری کنفرانس تاشکند ادامه روندی است که اراده اشرف غنی و تیمش را برای رسیدن به‌صلح نشان می‌دهد. در واقع اتفاق‌ها در افغانستان بیشتر از آن‌که جنبه داخلی داشته باشد سرنخ‌هایش به‌خارج از افغانستان پیوند می‌خورد و این موضوع باعث شده تا بیشتر برنقش و همکاری کشورهای منطقه و فرامنطقه تاکید بشود. تاکید غنی در این‌که صلح افغانستان بیشتر از جنگ می‌تواند برای منطقه و جهان مفید باشد، می‌تواند هم به‌نفع کشورهای منطقه باشد و هم به‌نفع مردم و دولت افغانستان.
در واقع سال‌هاست که این سرزمین و مردمش میدانگاه مبارزه است؛ مبارزه شرق و غرب در جنگ سرد که به‌کلی چهره این سرزمین را داغ داغ کرد تا مبارزه با تروریسم که باز هم قربانی اصلی آن مردم افغانستان بود و با سوء‌استفاده مقام‌های حکومت پیشین ادامه یافت و نشد که حتا بعد از سقوط طالبان، مردم نفس راحتی بکشد اما تلاش حاکمیت جدید و وعده‌های اشرف غنی مبنی بر آوردن صلح، کماکان روزنه امید را به‌روی مردم این سرزمین داغ‌دیده گشوده است.
مقام‌های حکومت افغانستان می‌گویند که تروریسم، اقتصاد جُرمی و مافیای مواد مخدر عواملی است که می‌تواند امنیت تمام کشورهای منطقه را تهدید کند و در صورتی که همکاری جمعی برای مبارزه با این پدیده‌ها وجود نداشته باشد، ناامنی می‌تواند از افغانستان فراتر برود و برای کشورهای دیگر منطقه نیز دردسرساز بشود. به‌هرصورت، یکی از راه‌های مجاب‌کردن کشورهای منطقه در جهت آوردن صلح برای افغانستان، قناعت‌دادن آن‌ها به‌این روی‌کرد سود در افغانستان باثبات است؛ یعنی افغانستان باثبات می‌تواند سودی بیشتر به‌آن‌ها برساند تا افغانستان بی‌ثبات.
مقام‌ها در حکومت افغانستان می‌گویند: اجماع داخلی در باره صلح افغانستان به‌دست آمده و حالا تلاش می‌شود تا اجماع منطقه‌یی نیز در این زمینه به‌دست آید. حکومت افغانستان اخیرن در کنفرانس پروسه کابل، طرح خود برای صلح با گروه طالبان را ارایه کرد. براساس این طرح، حکومت حاضر است تا بدون هیچ پیش‌شرطی با طالبان مذاکره کند.
گشایش دفتری برای طالبان، آزاد‌شدن زندانیان طالبان و لغو تحریم‌های بین المللی بر این گروه شامل طرح حکومت افغانستان برای صلح با طالبان است؛ اما این گروه هنوز به‌طرح حکومت افغانستان پاسخی ارایه نکرده است.
به‌گفته آقای غنی اگر پروژه‌های بزرگ منطقه‌یی عملی شود، افغانستان و کشورهای آسیای میانه توانسته است برای مردمان خود خدمات بزرگی بکنند.
محمد اشرف غنی، رییسجمهوری افغانستان در نشست «بین‌المللی اوزبیکستان برای افغانستان» در تاشکند گفت که هدف مشترک افغانستان و کشورهای آسیای میانه اقتصاد مشترک است. او در سخنرانی خود برای نمایندگان کشورهای آسیای میانه و سایر شرکت‌کنندگان بیان داشت: افغانستان و این کشورها باید یک اقتصاد منسجم داشته باشند و در این صورت است که به‌یک «قطب اقتصادی» مبدل خواهند شد.
اهداف اقتصادی برای پیش‌برد صلح در افغانستان بهترین حربه‌یی‌ست که دولت آن‌را در دست دارد و می‌تواند از آن به‌عنوان وسیله‌یی برای رسیدن به‌صلح استفاده کند. راه‌کار دولت در نشان‌دادن اهمیت استراتژی جدید صلح به‌جای جنگ می‌تواند هم برای افغانستان و هم برای کشورهای منطقه مفید باشد. البته ناگفته نباید گذاشت که برای بسیاری از کشورهای منطقه جنگ منافع بیشتری دارد تا صلح؛ بنابراین، این روی‌کرد می‌تواند مشکل بزرگی فرا‌روی دولت افغانستان باشد.
در این نشست علاوه بر رییسان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری اوزبیکستان، نمایندگان کشورهای امریکا، روسیه، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سازمان ملل، بریتانیا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، هند، پاکستان، ایران، تاجیکستان، قزاقستان و قیرقیزستان نیز حضور دارند.
شوکت میرضیایوف رییسجمهوری اوزبیکستان گفت که این نشست تلاش مشترک افغانستان و ازبکستان و ادامه کوشش منطقه‌یی برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان با همکاری جامعه بین‌المللی است. وی افزود: باور کامل دارم که امروز ما می‌توانیم در باره یک مشکل حاد منطقه و جهان (جنگ در افغانستان) بحث‌های سازنده کنیم و راه حلی مشترک برای این جنگ ۴۰ساله، بیابیم. ضیایوف افزود که ازبکستان و افغانستان مناسبات نزدیک سیاسی، تجارتی، اقتصادی و فرهنگی دارند. رییس‌جمهور اوزبیکستان گفت که امنیت افغانستان، امنیت اوزبیکستان است و همچنین افغانستان محور ثبات و رفاه منطقه و آسیای مرکزی و جنوبی است.
تاکید رییس‌جمهور اوزبیکستان در باره صلح و یافتن راهی برای ایجاد صلح در افغانستان درک درستی است که کشورهای همسایه شمالی به‌آن رسیده‌اند و این خود برای حل بخش بزرگی از مشکلات افغانستان موثر خواهد بود. بخش بزرگی از مشکل در پروسه صلح افغانستان مربوط به‌‌پاکستان و ایران می‌شود؛ زیرا این دو کشور هنوز هم منافع‌شان را در بی‌ثباتی افغانستان می‌بینند و مجاب‌کردن این دو کشور کاری‌ست دشوار. البته همراهی برخی از قدرت‌های منطقه‌یی و فرامنطقه‌یی با افغانستان در این موضوع شانس بزرگی است برای دولت افغانستان. فشار وارد‌کردن بر پاکستان از یک‌سو و توجه خاص به‌سیاست‌های منطقه‌یی ایران از سوی دیگر در رفتارهای مداخله جویانه این دو کشور، می‌تواند شرایط را به‌نفع افغانستان بچرخاند.
رییسجمهوری اوزبیکستان به‌مذاکرات صلح در افغانستان تاکید کرد و گفت که نشست اوزبیکستان نتایج عملی مثبت در راستای صلح در افغانستان خواهد داشت.
پیامد مثبت این تاکید‌ها رابطه مستقیم با کنش‌های درست و پیگرانه دولت افغانستان دارد؛ زیرا تنها با تلاش فراوان در عرصه دیپلماسی خارجی است که می‌توان نتایج ملموس را از برگزاری چنین نشست‌های گرفت.
رییس‌جمهور افغانستان، آینده سیاسی، اقتصادی، صلح و ثبات، پیشرفت منطقه‌یی را مشترک دانسته و افزود که فرصت‌ها نیز نادر است و باید از آن استفاده بشود. او گفت که به‌جای سیاست‌های تقابلی باید فضای همکاری، توسعه یابد و با همکاری افغانستان مشکل کلیدی که منطقه اکنون با آن مواجه است باید حل بشود.
غنی اظهار داشت که موقعیت افغانستان باید درک شود و از این طریق می‌شود همکاری‌های منطقه‌یی را افزایش داد و برای افزایش این همکاری‌ها باید راه‌کارهای در نظر گرفته شود و توسعه یابد. غنی گفت: جنگ جاری در جغرافیای افغانستان جریان دارد و باید فرصت گفتگو به‌میان بیاید. به‌گفته او گردهمایی تاشکند نیز به‌علت تهدیدهای مشترکی که متوجه همه است برگزار شده و هدف نشست نیز از میان‌بردن این تهدیدهاست.
اشرف غنی گفت که کشورش برای تامین صلح از تمام فرصت‌ها استفاده خواهد کرد. رییسجمهوری افغانستان همچنین گفت که شبکه‌های تروریستی فرامرزی تهدید بزرگ برای افغانستان و منطقه است و این شبکه‌ها مرز نمی‌شناسند و از طرف دیگر این شبکه‌ها سالانه میلیاردها دلار از طریق ایجاد ناامنی به‌دست می‌آورند.
او گفت که شبکه‌های تروریستی اهداف مشترک و باهم مرتبط دارند. افغانستان در خط نخست مبارزه با «تروریسم» است و با این شبکه‌ها مبارزه می‌کند.
اوضاع جاری افغانستان در دراز مدت به‌نفع هیچکس نخواهد بود و در صورت نابودی این پایگاه‌ها در افغانستان و پاکستان و بهره‌برداری از پروژه‌های اقتصادی در منطقه می‌تواند بیشترین بهره را از امنیت افغانستان به‌کشورهای منطقه برساند.
نگرانی بیشتر کشورهای آسیای میانه از حضور و فعالیت گروه موسوم به‌دولت اسلامی (داعش) در افغانستان است؛ حتا گفته می‌شود که شماری از این کشورها برای مقابله با داعش با گروه طالبان نزدیک شدند.
غنی در سخنرانی‌‌اش به‌کشورهای آسیای میانه گفت که شمار افراد داعش در افغانستان به‌کمتر از ۲۰۰۰نفر می‌رسد. او گفت که نیروهای امنیتی ودفاعی افغانستان «شجاعانه در مقابل آنان می‌جنگند و بیش از ۱۰۰۰نفر آنان را کشته است» که بیشتر در ولایت‌های ننگرهار و کنر (شرق افغانستان) فعالیت داشتند. رییس‌جمهور افغانستان افزود که در دو هفته گذشته نیروهای امنیتی‌اش عملیات‌های موثر را برای از بین‌بردن این تهدیدهای مشترک راه‌اندازی کرده‌اند.
تلاش دولت در مبارزه باگروه‌های هراس‌افگن کاری است در خورد تقدیر که باید به‌آن ارج نهاده شود و موفقیت‌های دولت در این عرصه نیز نشان از عزم جدی‌اش در مبارزه با گروه‌های تروریستی دارد.
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در این نشست گفت که همکاری در باره مبارزه با جنگجویان شورشی نیاز به‌همکاری منطقه‌یی دارد و این همکاری باعث ثبات در منطقه نیز می‌شود. او گفت که صلح در افغانستان با همکاری بین‌المللی تامین می‌شود. به‌گفته او اجرای طرح‌های بزرگ اقتصادی در افغانستان می‌تواند در روند تامین صلح و ایجاد اشتغال و رشد اقتصاد در منطقه کمک کند.
خانم موگرینی افزود که از اجرای این نوع طرح‌های بزرگ و روند صلح افغانستان حمایت می‌کند. او برگزاری انتخابات افغانستان را نیز باعث تقویت دمکراسی در این کشور خواند و از آن اعلام حمایت کرد. او گفت که برای حمایت روند صلح افغانستان تلاش می‌کند و در روند برداشتن تحریم‌های رهبران شورشیان نیز همکاری می‌کند.
حمایت فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را می‌توان برای رسیدن افغانستان به‌صلح مثبت ارزیابی کرد.
پیشنهاد دولت روسیه در برگزاری یک نشست سه‌جانبه با امریکا و افغانستان در مسکو نیز می‌تواند در نوع خود فرصت خوبی برای دولت افغانستان باشد؛ زیرا به‌توافق رسیدن امریکا و روسیه در باره قضایای افغانستان می‌تواند روزنه امید برای افغانستان باشد. طولانی‌شدن بیش ار حد جنگ در افغانستان اثرات نهایت مخرب و جدی را بر روح و روان مردم این مرزوبوم از خود به‌جا گذاشته و رسیدن به‌صلح و آرامش برای مردم افغانستان به‌یک آرزو تبدیل شده است. انتظار می‌رود هرچه زودتر شاهد به‌بارنشستن تلاش‌های دولت در راستای برقراری صلح باشیم و کنفرانس تاشکند روزنه‌یی باشد برای تحقق صلح در افغانستان.
دکتور معروف
