دولسي تړون د ملی برنامی د پرانیستې په مراسمو کې چې په ولسمشری ماڼی کې ترسره شوه د کلیو پراختیا اوبیا رغونې چارو د وزیر انجنیر نصیر احمد دراني د خبرو بشپړ متن.
تاسوته معلومه ده چه د ملی وحدت د حکومت دوه کاله پوره کیږی. نن د دی وخت را رسیدلی چه د وعدی سره سم د کلیو او ښارونو د توازن انکشاف لپاره د ولسی ټړون دملی برنامی پرانیسته تر سره شی.
د یادولو وړ ده چه د کلیو د پراختیا او بیا رغونی وزارت په تیر یو کال کی د خپلو شریکانو سره د ولسی ټړون د طرح او دیزاین تر څنک خپلی انکشافی پروژی په ټول افغانستان کی د پلان سره سم تطبیق او کټی اخستنی ته سپارلی.
په وزارت کی د ریفورم پروسه په مخ بیولی او په بریالیتوب سره د ملی پیوستون برنامی د پای ته رسیدو چاری سمبال کړی او انشاالله د نن نه پنځه ۵ ورځی وروسته به دا برنامه رسما پای ته ورسیږی.
همدا ډول د کلیو د پراختیا او بیا رغونی وزارت په کلیو او بانډو کی د بی کاری د کچی د راکمولو او د پراختیایی پروژی د بیا رغونی په خاطر د سولی لپاره د کار ملی برنامه هم پیل کړه.
مرحله اول برنامه کاریابی در ماه قوس ۱۳۹۴ در۲۳۳۴ شورا در دوازده ولایت کشور (ننگرهار، کندز، جوزجان، کنرها، لغمان، خوست، هرات، فراه، کندهار، بلخ، بغلان و فاریاب) آغاز گردید که با تطبیق آن باعث حفظ و مراقبت ۴۵۰۰ پروژه گردیده و برای ۲۳۵۰۰۰ از هموطنان ما کارهای کوتاه مدت ایجاد گردیده است.
مرحله دوم این برنامه در ماه گذشته، ۱۳۶۳شورا در پنج ولایت (هرات غور، بادغیس و بامیان) آغاز یافت که باعث کارکوتاه مدت برای ۷۶۱۹۰ از هموطنان ما در این ۵ پنچ ولایت زمینه کار مساعد میگردد.
مرحله سوم این برنامه قرار است تا هفته دیگر در 77 ولسوالی ۱۹ ولایت باقیمانده کشور آغاز گردد.
توقع است با تطبیق این برنامه در ۱۹ ولایت به ۶۲۹۷ شورا باعث ایجاد کارهای کوتاه مدت برای ۲۹۵۰۰۰ ازهم وطنان ما در این ولایت خواهد شد .به طور خلاصه با تطبیق سه مرحله این برنامه جمعا برای ۶۰۶۱۹۰ تن از هم وطنان ما کار کوتا مدت وبرای بیش از 1600 تن از جوانان و فارغین پوهنتونهای کشور کارهای دوامدار ایجاد گردیده است.
د ملی پیوستون برنامه په ۲۰۰۳ عیسوی کال د سپتمبر په میاشت کی د کلیو پراختیا او د بیارغونی وزارت په چوکات کی رامنځته شوه. دی برنامی په خپل ۱۳ کلن عمر کی ۸۸۷۰۰ پروژی په مختلفو سکتورونو کی تطبیق او عملی کړی دی او د پروژو د تطبیق په نتیجه کی ۵۴ میلونه کاری ورځی زمونږ په کلیو او بانډو کی رامنځته کړی دی. د ملی پیوستون د برنامی له لاری د هیواد په 85 سلنه کی تر ۳۵۰۰۰ ډیری انکشافی شوراګانی جوړی شویدی. ددی برنامی د لاسته راوړلو څخه هیڅوک نه شی کولی سترګی پټی کړی.
د نړیوالو بنسټونو ورستی څیړنی ښایی چی د ملی پیوستون برنامی په کلیوالی سیمو د ښځو پروړاندی د نارینه ووپر لید مثبت اغیز لرلی او د ملی پیوستون د برنامی د لاری د حکومتوالی د پراختیا په برخه کی د ښځو ونډه زیاته شوی ده.
وزارت احیا و انکشاف دهات از شروع حکومت وحدت ملی تاریخ ۲۵ سنبله سال جاری مجموعا ۲۷۲۸۲ پروژه به هزینه ۷۷۳ ملیون دالر در سراسر کشور تطبیق و تکمیل کرده که در نتیجه آن پیش از 8 میلیون از دهاتیان ما مستقیما مستفید گردیدهاند. قابل ذکر میدانیم که از لحاظ تعداد تطبیق پروژهها در این مدت 5،28 درصد مجوع پروژههای است که طی 13سال گذشته تطبیق شده است.
خوشبختانه وزارت احیا و انکشاف دهات در جریان دو سال حکومت وحدت ملی در مصرف بودجهی انکشافی خود پیشگام بوده است؛ چنانچه این وزارت در سال مالی 1394، حدود 80 درصد بودجهی انکشافی خود را به مصرف رسانیده و از آغاز سال مالی 1395 تاکنون نیز 62 درصد بودجهی انکشافی وزارت احیا و انکشاف دهات به مصرف رسیده است. کارمندان این وزارت در مرکز و ولایتها تلاش میکنند تا آخر سال مالی جاری مصرف بودجه انکشافی را به 80 درصد برسانند.
طوریکه قبلا اشاره داشتم که برنامه همبستگی ملی معالخیر بعد از 5 روز رسما اختتام مییابد و برنامه میثاق شهروندی جایگزین آن خواهد شد.
قابل ذکر است که برنامه همبستگی ملی هم نقاط ضعف و هم نقاط قوی داشت، از نقاط ضعیف آن درسهای را آموختهایم و بالای نقاط قوی آن که یک دست آورد است، سرمایه گذاری کردهایم.
یکی از این دستآوردها بجا گذاشتن نهاد ملی شوراهای انکشافی است که امروز اعضای آن با ما در این جاه هستند و حکومت تصمیم گرفته که از این سرمایه عظیم ملی استفاده موثر و اقتصادی نمایند و حکومت 6 خدمات اساسی را که در همین تالار در جلسه مشورتی شوراهای انکشافی سال گذشته به نمایندهگی ازمردم افغانستان پیشنهاد نمودند، ازطریق این نهاد ملی در چوکات میثاق شهروندی ارایه کند.
در طرح و دیزاین میثاق شهروندی از چهار اصل استفاده شده که قرار ذیل است:
- فصل دوم قانون اساسی کشور که در مورد حقوق اتباع کشور است.
- دید و تعهد محمد اشرف غنی ریس جمهور جمهوری اسلامی افغانستان در کنفرانس لندن؛
- تعین و تثبیت خدمات اساسی که توسط اعضای شورا انکشافی در جلسه مشورتی سال گذشته به اتفاق آرا به حکومت پیشنهاد شد.
- از درسهای که از برنامه همبستگی ملی آموختیم.
با این حال، میثاق شهروندی برای 10 سال در 3 مرحله تطیق میشود. در مرحله اول یکی بر سوم کشور 117 ولسوالی به تعداد 12000 قریه را در تمام 34 ولایات با بودجه حدود 1 میلیارد یعنی یک هزار میلیون دالر تحت پوشش قرار میدهد. این ولسوالیها و قریهها با معیارهای خیلی واضح و در تفاهم با والی صاحبان و تایید رهبری حکومت وحدت ملی تثبیت گردیده است.
از طریق برنامه میثاق شهروندی 6 خدمات اساسی ذیل که از طریق مردم پیشنهاد شده، عرضه میگردد:
- خدمات اساسی صحی که مسوولیت آن را وزارت صحت عامه به عهده دارد.
- خدمات اساسی تعلم و تربیه که مسوولیت آنرا وزارت معارف به عهده دارند.
- ترویج و بهبود تکنالوژی زراعتی که مسوولیت آن را وزارت زراعت به عهده دارند
- خدمات چون احیای زیر بنای کوچک آبیاری، تهیه آب آشامیدنی، تهیه انرژ قابل تجدید و اعمار سرکهای دهاتی از مسوولیتهای وزارت احیا و انکشاف دهات میباشند.
قابل تذکر میدانم که ارایه خدمات چون خدمات صحی، تعلیم و تربیه و تهیه آب آشامیدنی حتمی بوده ویکی از سایر خدمات فوق الذکر بر طبق اولیتهای مردم بر مبنای اقتصادی بودن آن ارایه خواهد شد.
اجازه راکړی چه د ولی تړون او ملی پیوستون دبرنامو پر توپیر ومتوقعه لاسته راړونو باندی ړنا واچوو
- د ولسی تړون برنامه د خلکو او حکومت ترمنځ یو قرارداد دی چی دواړو خواوی خپل وظایف او مسولیتونه لری او د شفافیت او د هغه رعایت د څارنی د میکانیزم طرحه او په ټولو برخو کی راپور ورکونه شکایتونو ته رسیدګی د دی برنامی له مهمی اصولو څخه ده.
- د شفافیت په خاطر او اقتصادی تحلیل په اصولو به ټولی پروژی د کلستر په سطحه تطبیق کیږی.
- د ولسی تړون برنامه یو بین الوزارتی برنامه دهاو ده دی برنامی شامل وزارتونه مکلف دی خپل مرتبط خدمات د همدی برنامی د لاری خلکو ته ورسوی.
- د یو متوازن انکشاف د پاره د کلیو او بانډو د پراخیتا او رغاوونی تر څنګ ښاری رغاونه او پراخیتا ته هم پدی برنامه کی ځآی ورکړل شوی دی چی دا به هغه فاصله اوس د کلیو او ښارونو ترمنځ ده کمه کړی.
- د ولسی تړون د برنامی په تطبیق کی والیانو ولسوالانو او ښاروالانو ته رغنده رول ورکړل شویدی چی دا سبب د خلګو او حکومت دنږدیوالی او ښی حکومت ولی ګرځی.
د پورتنیو توپیرونو په نظر کی نیولو سره ددی برنامی د تطبیق په نتیجه کی دا لاندی لاسته راوړنی هتمی د ی:
- د موجوده شوراګانو له سره ټاکنو او یا هم د نوی شوراګانو په رامنځته کولو سره د راستنیدونکو مهاجرو شاملیدل او خداماتوته لاس رسئ.
- هغه کوچیان چی تر اوسه د شورا دعضویت څخه محروم پاتی شوی دی یا هم په موجوده شوراګانو کی عضویت ورکول کیږي اویا هم نوی شوراګانی ورته جوړوو څو وکولای شی د دی برنامی خداماتو ته لاس رسی ولری .
- د شورګانو په ټاکنو کی او یا هم دنوی شوراګانو په رامنځته کیدو سره د شوراګانو په رهبری کی باید ښځی ۵۰ فیصده برخه ولری او په دی توګه د ښځو ۵۰ فیصده سهم هتمی کول.
د یادونی وړه ده هغه ښځی چی په کورنو کی دي، د کلیو او پراختیبا او بیارغونی وزارت غواړی د دوی مټی اقتصادی لحاظ د کلیوالی او وړو زراعتی صنایعو له لاری ټینګی کړی اومونږ په دی برخه کی ښی تجربی لرو چی اوس مهال صرف په ۵ ولایاتو کی د پروکرام له لاری ۶۸۰۰۰ زره کسانو ته د دوامداده کار زمینه ایجاد کړی چی ۴۹ زره کسه یی ښځینه دي.
زه هیله مند یم چی ددی برنامی د خدماتو په وړاندی کولو سره به متوازن انکشاف او کلیوالو ته کاری فرصتونه او سوکاله ژوند ور په برخه شی او له دی لاری به د نا امنی ټغر د تل لپاره ټول شی.
اجازه راکړی په پای کی د ولسی تړون د برنامی تخنیکی ټیم او د نړیوال بانګ د همکارانو څخه چی شپه او ورځ کار وکړ او دا برنامه یی ډیزاین کړه د زړه له کومی مننه وکړم.
