شبکۀ افغانستان دموکرات؛ برنامه‌یی برای افغانستان امروز

اشاره: سید اصغر اشراق، روزنامه‌نگار، منتقد سیاسی و صاحب امتیاز و مدیرمسوول روزنامه راه مدنیت است. او هفده‌سال روزنامه‌نگاری مستمر را در کارنامه‌های خود دارد. اشراق در انتخابات پارلمانی اخیر، کاندیدای انتخابات ولسی‌جرگه از کابل بود. او به‌تازگی با جمعی از روزنامه‌نگاران، استادان دانشگاه، فعالان سیاسی، متخصصان و جوانان هم‌فکر از ولایات مختلف، فارغ از هر گونه دغدغه‌ها و ذهنیت‌های منفی، شبکۀ افغانستان دموکرات را در راستای حمایت و تقویت ارزش‌ها و روندهای دموکراتیک بنیان گذاشته‌اند. هیات رهبری شبکه افغانستان دموکرات، در نشستی آقای اشراق را به‌عنوان رییس این شبکه انتخاب کردند. روزنامه راه مدنیت گفتگوی ویژه را با آقای اشراق در خصوص برنامه‌ها و اهداف این شبکه انجام داده که تقدیم خوانندگان می‌شود:

آقای اشراق! خیلی ممنون که وقت‌تان را در اختیار ما گذاشتید، شما اگر تصویری از اشراق به دیگران ارایه کنید، این تصویر با چه رنگی خواهد بود؟

بیش‌تر از هر عنوان، یک روزنامه‌نگار عاشق مردمش است. روزنامه‌نگاری در کل نوعی از جنون است؛ مثل حکایت پرومته در اساطیر بابلی/ یونانی. پرومته کسی است در اساطیر که برای آوردن آتش به میان مردم، باید کوه قاف را طی می‌کرد، می‌دانست که در نتیجه کارش، شکنجه می‌شود و چه بسا جانش را از دست بدهد، اما خود را قربانی کرد تا روشنی را به مردم هدیه کند. گارسیا مارکز روزنامه‌نگار و نویسندۀ امریکای جنوبی، کار روزنامه‌نگاری را به حکایت مسیح تشبیه کرده که صلیبی سنگین را با میخ‌های سربی بر دوش می‌کشد، با تاج خاری بر سر تا به جلجتا برسد. هیچ کس دیگر در کشیدن صلیب یار او نیست، بل حتی ملامتش می‌کنند؛ اما او به اصلاح باور دارد. منش من نیز همین باور و مبارزه برای این باور بوده است؛ با قبول بسیار زحمات و پشت پا زدن به خیلی مواهب.

ما در جریانیم که مصروفیت‌های زیادی دارید، رهبری و مدیریت یک روزنامه، کارهای ناتمام انتخاباتی و… حالا شما جدیدا به‌عنوان رییس شبکه افغانستان دموکرات نیز انتخاب شده‌اید، توضیح دهید چگونه شد که این همه شلوغ کردید؟

 شلوغ که نیست، اصلاحات با فروتنی و کار شاقه به دست می‌آید. هنوز خیلی کارها هست که باید بکنیم. مسوولیت شبکه ناگهانی شد، اما بی‌مسوولیت هم ما با دوستان در پی همین کارها بودیم. و مطمین هستیم که می‌شود اصلاحات آورد. می‌توان این فروپاشی عمومی اخلاقی را در جامعه اصلاح کنیم. می‌شود برای افغانستان امروز، برای نسل‌های بعدی، برای دخترکان خودم و برای مثال، جامعه‌یی بهتر به میراث گذاشت. 

شبکه افغانستان دموکرات را در یک عبارت کوتاه چه تعریفی می‌کنید؟

جوانانی باتجربۀ چندین سال کارهای مختلف و باورمند به ارزش‌های دموکراتیک گردهم آمده‌اند که برای تعییر نسلی کار کنند. برای این‌که نسل جدید نخبگان بتوانند وارد بدنۀ کارهای حکومتی و غیر حکومتی شوند و در مقابل سیستم طولانی زر و زور و تزویر که سال‌ها بر گردۀ ملت سلطه داشته‌اند، از روندهای دموکراتیک و فضای جامعه باز مدنی شهروندمحور حمایت کنند.

از ساختار شبکه افغانستان دموکرات بیان کنید، یک شبکه سفارشی است، جمعی از آدم‌های همفکر با شما همراه‌اند یا شخصا این را ایجاد کرده‌اید؟

نه، هیچ پروژه یا سفارشی نیست. عهد شخصی و جمعی یک گروه رو به انبساط است و عهدی که بر سنتی از دعوای اخلاقی و شهروندی استوار است. 

شبکه افغانستان دموکرات چه برنامه‌های سیاسی و اجتماعی در دستور کار دارد، به‌طور مختصر توضیح دهید؟

 برنامه‌های ملی چنان که گفتم معطوف به سیستم اخلاقی و مدنی است که باورهای نسل جدید را می‌سازند. قرار است با سمینارها، کنفرانس‌ها و گسترش شبکه، یک دایره وسیع از نخبگان توانا شناسایی، تربیت و وارد کارزار واقعی سیاست شوند. 

چه کسی در عقب این شبکه قرار دارد، منظورم این است که از کجا حمایت مالی می‌شوید؟

در عقب این شبکه، دل‌های ماست و حمایت مالی آن بر اساس حق‌العضویت اعضا و کمک بی‌توقع دوستان غیر سیاسی است. ما مودل کار اجتماعی و سیاسی را در دیگر کشورها و در تاریخ مناسبات اجتماعی مدرن، مد نظر داشته‌ایم .

نظم اداری این شبکه چگونه است، شما برای همیشه رییس هستید یا شرایط فرق دارد؟

نه، طبعا رییس با هر انتخابات تغییر می‌کند و به‌طبع در این شبکه همه رییس و مسوولند. رییس تنها ادارۀ این جمع و در حقیقت نخ وصل این جمع و جماعت و جمعیت رو به ازدیاد نخبگان را به عهده دارد، اما سیستم ما بر رفاقت و همرنگی بنا شده که در آن همه از اعضا تا مسوولان برابر و همانندند. 

از این شبکه، شما و دوستان‌تان چه می‌خواهید؟

می‌خواهیم که به اصول وضع‌شده و چارچوب اخلاقی متعهد باشند. فروتن و صبور بمانند و برای تغییر وضعیت هر کدام یک شبکه باشند. و از همه دوستان و نخبگان دیگر نیز با آغوش باز استقبال می‌شود تا انشاالله روزی برسد که افغانستان را یک الگوی موفق دموکراسی توام با ارزش‌های فرهنگی و بومی به جهان معرفی نماییم. 

کارهای از این دست در واقع عمل سیاسی است، در قبال انتخابات ریاست جمهوری موضع شبکه‌تان چیست؟

فعلا که تصمیم خاصی نیست و به وقتش با اجماع همه اعضا در این باره تصمیم می‌گیریم، اما برای ما بازسازی اخلاقی و تعهد وطن‌پرستانه و برنامه‌محور، یک اصل جدی است. حفظ ارزش‌های نظام سیاسی جدید، دست‌آوردهای هفده‌ساله و منافع علیای کشور، قطعا سرلوحه کار ما در انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. 

شما اگر بخواهید از کسی حمایت کنید، نظارت بی‌طرفانه شبکه برای سلامت اهداف شبکه نقض نمی‌شود؟

 حمایت ما هم در راستای بی‌طرفی خواهد بود اگر قرار بر حمایت شود؛ چراکه ما از برنامه‌ها حمایت می‌کنیم نه اشخاص و چه بسا این برنامه در چند گروه باشد. بیش از همه، ما از خود روند انتخابات و نهادینه‌شدن دموکراسی حمایت می‌کنیم. از این‌که مبادا دموکراسی نوپا قربانی بازی‌های پشت پرده سیاسی و مذاکرات مجهول شود. 

شبکه افغانستان دموکرات در مورد انتخابات چه دیدگاه دارد؟

 چنانکه عرض شد برای ما روند برگزاری انتخابات که شفاف‌تر شدن آن از هر چیز مهم‌تر است. مردم باید به این روند و به برگزارکنندگان آن و به اصل دموکراسی بی‌باور نشوند‌. باید همۀ نخبگان در این راستا تلاش کنند. همه باید روزنامه‌نگار و ناظر باشند. انتخابات مثل خود مملکت، ملک شخصی کسی نیست؛ متعلق به همه مردم است.

از دل این انتخابات ریاست جمهوری باید ثبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی ما تضمین گردد که دست‌کم دیگر شاهد کش‌وگیرهای مرگ‌آور برای قدرت نباشیم.

شبکه افغانستان دموکرات با سیاسیون و نهادهای سیاسی تماسی دارد؟

طبیعتا با اکثر اهل سیاست و کیاست تماس برقرار است. بدون ارتباط با کسانی که متشبث امر سیاست هستند نمی‌توان اصلاح آورد. به حد توان ما از مشورت، نظر و پیشنهاد به همه اهل سیاست که به ما رجوع کنند دریغ نمی‌کنیم. این شبکه متعلق به یک طیف خاص نیست. به همۀ سلیقه‌ها و جریان‌هاست که از اندوخته‌های نخبگان جوان بهره بگیرند. شبکه افغانستان دموکرات می‌خواهد خدمت سیاسی انجام دهد، با چنین ادعایی نمی‌شود از اهل سیاست دور بود و در جو سیاسی نبود.

‌روابط این شبکه با سایر شبکه‌های مدنی، فرهنگی و سیاسی از چه نوعی است؟

 روابط متقابل همکارانه و توام با احترام. جامعه مدنی دستاورد بزرگ ما در سال‌های گذشته بوده و الحمدالله امروز ما یکی از فعال‌ترین و بهترین فضاها را برای نهادهای مدنی داریم. تنها کافی است این نهادها به قدرت و اهمیت واقعی خود پی ببرند و بدانند که اهمیت و قدرت آن‌ها کمتر از دولت نیست که گاهی بیش‌تر هم است.

و به‌عنوان آخرین سوال؛ تا حال تیم‌های انتخاباتی سراغ شما را گرفته‌اند؟‌

بلی، اما می‌خواهم تصریح کنم که انتخابات می‌تواند بخشی از برنامه‌های شبکه افغانستان دموکرات باشد. ما پلان‌های کوتاه‌مدت و استراتیژی درازمدت برای کار این شبکه داریم. از تیم‌های مختلف با ما تماس داشته‎اند. ما هم در حد توان از کمک، مشورت و حتا گاهی معرفی چهره‌ها به آن‌ها دریغ نکرده‌ایم. امیدواری ما این است که گروه‌های مختلف با هم رقابت سالم داشته باشند. اخلاق رقابت و اصل وحدت ملی را از یاد نبرند. انتخابات باید جشن جدی برای مردم باشد، نه فضایی برای گسترش نفرت و بداخلاقی که تا سال‌ها تاوان و زخم‌هایش بر گردن و گرده مردم حس شود.

گفتگو گردان؛ غضنفر عادلی